logo czasopisma

Articles

No. 5 (2024): Law & Social Bonds Nr 5 (52) 2024

Back to the idea of custodial plenipotentiarypowers. Comments against analysis incapacitation in Polish law

Submitted
31 July 2024
Published
18-12-2024

Abstract

The normative solutions that have been legally binding for almost sixty years with regard to the legal status of persons with mental or psychological disabilities are considered to be outdated and do not meet the standards set out by international law. The institution of incapacitation is particularly the subject of criticism in the present era. The dynamic development of the concept of human rights, coupled with a shift in perspective on the matter of individuals with mental or psychological disabilities, has given rise to a pressing need for a contemporary examination of the institution of incapacitation. In this context, the relevant normative solutions included in Polish law are not acceptable since they are based on an outdated model of deprivation or restriction of legal capacity of persons with mental or psychological disabilities, who are excluded from self-reliant legal transactions. An individualised approach to disabled persons, which respects their freedom and autonomy, enables the model of substituted decision-making to be excluded as a rule.

References

  1. Balwicka-Szczyrba Małgorzata, „Rozważania nad wsparciem osób starszych w obrocie cywilnoprawnym” Acta Iuris Stetinensis, nr 39 (2022): 9-22.
    View in Google Scholar
  2. Balwicka-Szczyrba Małgorzata, Anna Sylwestrzak, „Instytucja ubezwłasnowolnienia w perspektywie unormowań Konstytucji RP oraz Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych” Gdańskie Studia Prawnicze, t. XI (2018): 151-167.
    View in Google Scholar
  3. Domański Maciej, „Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w interpretacji Komitetu do spraw praw osób niepełnosprawnych a podstawowe instytucje prawa cywilnego” Prawo w działaniu. Sprawy cywilne, nr 40 (2019): 123-165.
    View in Google Scholar
  4. Domański Maciej, „Ubezwłasnowolnienie w prawie polskim a wybrane standardy międzynarodowej ochrony praw człowieka” Prawo w działaniu. Sprawy cywilne, nr 17 (2014): 7-48.
    View in Google Scholar
  5. Domański Maciej, Względne przeszkody małżeńskie. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
    View in Google Scholar
  6. Drobot Jolanta, „Ubezwłasnowolnienie całkowite na tle rozwiązań europejskich” Radca Prawny, nr 1 (2020): 115-132.
    View in Google Scholar
  7. Góraj Andrzej, „Wpływ ubezwłasnowolnienia na losy osób ubezwłasnowolnionych” Psychiatria Polska, nr 1-2 (1982): 39-44.
    View in Google Scholar
  8. Górski Antoni, Jan Paweł Górski, „Zmiany w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie” Przegląd Sądowy, nr 11-12 (2007): 15-24.
    View in Google Scholar
  9. Greguła Joanna, „Przedstawicielstwo opiekuńcze – projekt nowej instytucji w prawie rodzinnym” Krakowski Przegląd Notarialny, nr 2 (2016): 17-48.
    View in Google Scholar
  10. Grzejszczak Roman, Małgorzata Szeroczyńska, „Ubezwłasnowolnienie i inne formy wsparcia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce – teoria i praktyka”, [w:] Jeśli nie ubezwłasnowolnienie, to co? Prawne formy wsparcia osób z niepełnosprawnością intelektualną, red. Karolina Kędziora. Warszawa: Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, 2012.
    View in Google Scholar
  11. Gudowski Jacek, „Ubezwłasnowolnienie – relikt normatywny czy przejaw prawnego obskurantyzmu?”, [w:] Ius et Ratio. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Skowrońskiej-Bocian, red. Witold Borysiak. Jacek Wierciński, Agnieszka Gołaszewska, Marcin Maria Olechowski. 126-141. Warszawa: Wolters Kluwer, 2022.
    View in Google Scholar
  12. Hajdukiewicz Danuta, Opiniowanie sądowo-psychiatryczne w sprawach cywilnych. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2008.
    View in Google Scholar
  13. Heitzman Janusz, „Opiniowanie w sprawach cywilnych”, [w:] Psychiatria, red. Marek Jarema, Jolanta Rabe-Jabłońska. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2011.
    View in Google Scholar
  14. Kleniewska Irena, „Praktyka sądowa w zakresie ustanawiania i nadzorowania opieki dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie” Prawo w działaniu. Sprawy cywilne, nr 4 (2008): 104-118.
    View in Google Scholar
  15. Kleniewska Irena, Małgorzata Szeroczyńska, „Założenia uregulowania w polskim prawie instytucji asystenta prawnego osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub psychospołeczną”, [w:] Jeśli nie ubezwłasnowolnienie, to co? Prawne formy wsparcia osób z niepełnosprawnością intelektualną, red. Karolina Kędziora. Warszawa: Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, 2012.
    View in Google Scholar
  16. Kociucki Leszek, „Niektóre problemy nowelizacji polskiego prawa o ubezwłasnowolnieniu” Studia Prawnicze, z. 3 (2013): 103-122.
    View in Google Scholar
  17. Kociucki Leszek, Zdolność do czynności prawnych osób dorosłych i jej ograniczenia. Warszawa: C. H. Beck, 2011.
    View in Google Scholar
  18. Kodeks postępowania cywilnego, t. III, Postępowanie nieprocesowe, w razie zaginięcia lub zniszczenia akt, zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz do artykułów 506-1088, red. Kazimierz Piasecki, Andrzej Marciniak. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
    View in Google Scholar
  19. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. Tadeusz Ereciński. Warszawa: Lexis Nexis, 2012.
    View in Google Scholar
  20. Krzekotowska Krystytna, „Ubezwłasnowolnienie w prawie polskim” Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego, nr 32 (1989): 50-60.
    View in Google Scholar
  21. Księżak Paweł, „art. 12 i 16.ʺ W Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. Małgorzata Pyziak-Szafnicka. Lex, 2014.
    View in Google Scholar
  22. Księżak, Paweł, „art. 16.”, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Witold Borysiak. Warszawa: C. H. Beck, 2024, Legalis.
    View in Google Scholar
  23. Kurowski Krzysztof, „Niepełnosprawność i osoba niepełnosprawna – od medycznego do społecznego modelu niepełnosprawności” Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich, nr 10 (2012): 8-15.
    View in Google Scholar
  24. Kurowski Krzysztof, „Ubezwłasnowolnienie?” Psychiatria. Pismo dla praktyków, nr 3 (2015): 14-16.
    View in Google Scholar
  25. Lipowicz Irena, „Wprowadzenie” Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich, nr 10 (2012): 5-7.
    View in Google Scholar
  26. Lubiński Kazimierz, Postępowanie o ubezwłasnowolnienie. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1979.
    View in Google Scholar
  27. Ludwiczak Larysa, Ubezwłasnowolnienie w polskim systemie prawnym. Warszawa: Lexis Nexis, 2012.
    View in Google Scholar
  28. Machnikowski Piotr, „Instytucja opieki nad pełnoletnim w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego w latach 2012-2015” Państwo i Prawo, z. 4 (2019): 133-142.
    View in Google Scholar
  29. Machnikowski Piotr, „Pełnomocnictwo opiekuńcze w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego w latach 2012-2015” Rejent, nr 5 (2016): 50-59.
    View in Google Scholar
  30. Małgorzata Pyziak-Szafnicka, „Ubezwłasnowolnienie jako środek ochrony osób dotkniętych chorobami otępiennymi i chorobą Alzheimera – aktualna regulacja i projektowane zmiany” Studia Prawno-Ekonomiczne, t. CXI (2019): 63-77.
    View in Google Scholar
  31. Manowska Małgorzata, Piotr Gałecki, „Procesowe i materialne aspekty ochrony praw osoby, wobec której toczy się postępowanie o ubezwłasnowolnienie (część I)” Psychiatria Polska, nr 1 (2019): 167-176.
    View in Google Scholar
  32. Manowska Małgorzata, Piotr Gałecki, „Procesowe i materialne aspekty ochrony praw osoby, wobec której toczy się postępowanie o ubezwłasnowolnienie (część II)” Psychiatria Polska, nr 1 (2019): 77-189.
    View in Google Scholar
  33. Mańkowska Zofia, Ubezwłasnowolnienie i inne formy wsparcia osób żyjących z chorobą otępienną, w tym z chorobą Alzheimera. Przegląd systemów wsparcia z chorobami otępiennymi na świecie. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, 2021. https://.bip.brpo.gov.pl.
    View in Google Scholar
  34. Markiewicz Inga, Janusz Heitzman, Anna Pilszyk, „Ubezwłasnowolnienie – instytucja wciąż potrzebna?” Psychiatria, nr 4 (2014): 203-209.
    View in Google Scholar
  35. Mróz Dominika, „Krytycznie wobec postulatu zniesienia ubezwłasnowolnienia w kontekście harmonizacji polskiego prawa cywilnego z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych” Acta Iuris Stetinensis, nr 4 (2011): 7-43.
    View in Google Scholar
  36. Paprzycki Lech Krzysztof, „Psychiatryczno-neurologiczno-psychologiczne aspekty postępowania cywilnego w przedmiocie ubezwłasnowolnienia – zagadnienia wybrane” Palestra, nr 1-2 (2009): 9-21.
    View in Google Scholar
  37. Pasieka-Kuzara Marta, „Bliski koniec instytucji ubezwłasnowolnienia?” Transformacje Prawa Prywatnego, nr 2 (2021): 85-104.
    View in Google Scholar
  38. Pazdan Maksymilian, „Osoby fizyczne”, [w:] System Prawa Prywatnego, t. I, Prawo cywilne – część ogólna, red. Marek Safjan. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
    View in Google Scholar
  39. Sylwestrzak Anna, „Władza rodzicielska nad dzieckiem ubezwłasnowolnionym całkowicie” Prawo i Więź, nr 3 (2022): 161-178.
    View in Google Scholar
  40. Sylwestrzak Anna, Glosa do postanowienia SN z dnia 16 kwietnia 2010r., IV CSK 470/09. http://lex.online.wolterskluwer.pl.
    View in Google Scholar
  41. Tomaszewska Monika, Charakter prawny decyzji o ubezwłasnowolnienie w sądowym stosowaniu prawa. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008.
    View in Google Scholar
  42. Urnst Eryk, „Ubezwłasnowolnienie” Transformacje Prawa Prywatnego, nr 4 (2010): 21-32.
    View in Google Scholar
  43. Wilejczyk Magdalena, Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego. Warszawa: C. H. Beck, 2014.
    View in Google Scholar
  44. Witczak Władysław, Hanna Witczak, „Szczególny charakter dowodu z opinii biegłych w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie”, [w:] Universitati serviens. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Stanisława Wilka SDB, red. Janusz Walkusz, Marzena Krupa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
    View in Google Scholar
  45. Wołowicz-Ruszkowska Agnieszka, „Niepełnosprawność intelektualna – wielowymiarowość zjawiska”, [w:] Osoba z niepełnoprawnością intelektualną w postępowaniach sądowych i przed innymi organami, red. Monika Zima-Parjaszewska. 15-47. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, 2015.
    View in Google Scholar
  46. Wójcik Sylwester, „Glosa do postanowienia SN z dnia 15 maja 1969r. (I CR 132/68)” Nowe Prawo, nr 1 (1970): 114-124.
    View in Google Scholar
  47. Zaradkiewicz Kamil, „Ubezwłasnowolnienie – perspektywa konstytucyjna a instytucja prawa cywilnego”, [w:] Prawa osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną w świetle międzynarodowych instrumentów ochrony praw człowieka, red. Dorota Pudzianowska. 190-213. Warszawa: Wolters Kluwer, 2014.
    View in Google Scholar
  48. Zima Monika, „Sprawni w prawie. Ubezwłasnowolnienie osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, 2007.
    View in Google Scholar
  49. Zima-Parjaszewska Monika, „Artykuł 12 Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami a ubezwłasnowolnienie w Polsce” Studia Prawnicze, z. 2 (2013): 79-102.
    View in Google Scholar
  50. Zima-Parjaszewska Monika, „Równość osób z niepełnosprawnościami wobec prawa – sytuacja prawna osób ubezwłasnowolnionych” Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich, nr 10 (2012): 16-25.
    View in Google Scholar
  51. Zima-Parjaszewska Monika, „Status prawny osoby z niepełnosprawnością intelektualną w świetle Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób z niepełnosprawnościami i innych aktów prawa międzynarodowego”, [w:] Osoba z niepełnoprawnością intelektualną w postępowaniach sądowych i przed innymi organami, red. Maria Zima-Parjaszewska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, 2015.
    View in Google Scholar
  52. Zoń Katarzyna Maria, „O potrzebie nowelizacji przepisów Kodeksu cywilnego w zakresie instytucji ubezwłasnowolnienia”, [w:] Wokół rekodyfikacji prawa cywilnego. Prace jubileuszowe, red. Piotr Stec, Mariusz Załucki. 135-150. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, 2015.
    View in Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.