The goal of the present paper is the attempt to identify and distinguish between the phenomena of creative interpretation and so-called law-making interpretation. The starting point is the assumption that the concepts of creative interpretation and so-called law-making interpretation are not identical, although they are frequently used interchangeably in legal doctrine and judicial practice. Recognition of the need to distinguish between creative interpretation and the phenomenon of so-called law-making interpretation is inextricably related to the thesis adopted and argued in this paper, according to which creative interpretation is an acceptable, frequently required and indispensable form of interpretation, whereas so-called law-making interpretation in its essence is by no means interpretation, but occurs in legal practice and is a phenomenon that must not be accepted under any circumstances. In principle, the prohibition of legal interpretation is widely recognized in doctrine and judicial practice. Although such a prohibition applies to all entities interpreting the law, it is particularly relevant to the judiciary in the context of the principle of the separation of powers. An interpreter is not allowed to create legal norms in a subjective and arbitrary manner, because such an act is no longer interpretation but enters the realm of law-making. The issue at stake is not law-making understood as the creation of legal provisions, but law-making understood as the creation of legal norms that have not been previously codified by a rational legislator in legal provisions.
References
Bogucki, Olgierd. “O sposobach pojmowania twórczego charakteru interpretacji.” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, nr 1 (2013): 21 – 35. View in Google Scholar
Giaro, Tomasz. “Metamorfozy władzy sądowniczej.” W Między ideowością a pragmatyzmem – tworzenie, wykładni i stosowanie prawa. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Gersdorf, red. Barbara Godlewska-Bujok i in., 1170 – 1186. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2022. View in Google Scholar
Gizbert-Studnicki, Tomasz. “Teoria wykładni Trybunału Konstytucyjnego.” W Teoria prawa. Filozofia prawa. Współczesne prawo i prawoznawstwo. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1998. View in Google Scholar
Holocher, Justyna i Marcin Krzemiński. “Zakaz wykładni prawotwórczej.” W Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa. Komentarz, red. Monika Florczak-Wątor i Andrzej Grabowski, 765 – 777. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2021. View in Google Scholar
Kręcisz, Wojciech. “Kilka uwag o prawotwórczym znaczeniu orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego.” Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, nr 3 (2011): 43 – 61. View in Google Scholar
Kuźniacki, Błażej. “Prawotwórcza działalność ministra finansów pod pozorem interpretacji ogólnej przepisów ustawy o wspieraniu nowych inwestycji.” Przegląd Sejmowy, nr 5 (2022): 93 – 127. https://doi.org/10.31268/PS.2022.140. View in Google Scholar
de Montesquieu, Charles Louis. “O duchu praw.” Tłumaczenie Tadeusz Boy-Żeleński. W Filozofia prawa. Wybór tekstów źródłowych, red. Antoni Kość, Tomasz Barankiewicz i Jadwiga Potrzeszcz, 157 – 172. Lublin: Petit, 2007. View in Google Scholar
Morawski, Lech. “Kilka uwag na temat wykładni.” W Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. Sławomira Wronkowska, 31 – 42. Kraków: Zakamycze, 2005. View in Google Scholar
Morawski, Lech. Podstawy filozofii prawa. Toruń: Wydawnictwo TNOiK, 2014. View in Google Scholar
Morawski, Lech. “Pozytywizm «twardy», pozytywizm «miękki» i pozytywizm martwy.” Ius et Lex, nr 1 (2003): 319 – 345. View in Google Scholar
Morawski, Lech. Zasady wykładni prawa. Toruń: Wydawnictwo TNOiK, 2010. View in Google Scholar
Piątkowski, Jan. “Modyfikacja tekstu prawnego w orzecznictwie Sądu Najwyższego – problem wykładni prawa czy niedozwolona wypowiedź normatywna.” Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej, nr 1 (2024): 29 – 41. https://doi.org/10.4467/25444654SPP.24.003.19478. View in Google Scholar
Potrzeszcz, Jadwiga. Aksjologia systemu prawa. Teoria i praktyka. Warszawa: Akademia Wymiaru Sprawiedliwości, 2023. View in Google Scholar
Potrzeszcz, Jadwiga. “Bezpieczeństwo i porządek publiczny w ujęciu filozofii prawa.” W Bezpieczeństwo państwa. Zagadnienia podstawowe, red. Wojciech Lis, 15 – 34. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014. View in Google Scholar
Potrzeszcz, Jadwiga. “Bezpieczeństwo prawne w demokratycznym państwie prawa.” W Demokratyczne państwo prawa, red. Maciej Aleksandrowicz, Adam Jamróz i Lech Jamróz, 105 – 113. Białystok: Wydawnictwo Temida2, 2014. View in Google Scholar
Potrzeszcz, Jadwiga. Bezpieczeństwo prawne z perspektywy filozofii prawa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013. View in Google Scholar
Potrzeszcz. Jadwiga. Idea prawa w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2007. View in Google Scholar
Potrzeszcz, Jadwiga. “Norma prawna, jej właściwość i budowa.” W Wprowadzenie do nauki o państwie, polityce i prawie, red. Andrzej Pogłódek, Bogumił Szmulik i Radosław Zenderowski, 338 – 350. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2022. View in Google Scholar
Potrzeszcz, Jadwiga. “Racjonalność aksjologiczna prawodawcy jako założenie interpretacyjne.” W Wykładnia prawa. Tradycja i perspektywy, red. Sebastian Sykuna i Mikołaj Hermann, 53 – 72. Warszawa: C.H. Beck, 2016. View in Google Scholar
Potrzeszcz, Jadwiga. “Wykładnia prawa a bezpieczeństwo prawne na przykładzie wybranych problemów stosowania prawa podatkowego.” W Wykładnia prawa: aspekty teoretyczne i praktyczne, red. Jadwiga Potrzeszcz i Bartosz Liżewski, 149 – 163. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2019. View in Google Scholar
Wieczorkowski, Michał. “Pytanie o kryterium poprawności wykładni prawa w świetle neopragmatyzmu Stanley’a Fisha.” W Historia i polityka w ujęciu filozoficznym, red. Paulina Szymczyk i Monika Maciąg, 61 – 80. Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel Sp. z o.o., 2018. View in Google Scholar
Zieliński, Maciej. Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wskazówki. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2002. View in Google Scholar
Ziembiński, Zygmunt. “Tworzenie a stosowanie prawa.” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 4 (1993): 43 – 50. View in Google Scholar
ZirkSadowski, Marek i Bartosz Wojciechowski. “Uzasadnienie jako ograniczenie dyskrecjonalnej władzy sędziego administracyjnego.” W Między ideowością a pragmatyzmem – tworzenie, wykładni i stosowanie prawa. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Gersdorf, red. Barbara Godlewska-Bujok i in., 1241 – 1254. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2022. View in Google Scholar
