Artykuły
Tom 58 Nr 5 (2025): Prawo i Więź nr 5 (58) 2025
W kierunku wspólnej przestrzeni administracyjnej – wpływ dorobku Rady Europy na krajowe systemy prawa
Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego
Abstrakt
This article analyzes the mechanisms through which the Council of Europe's acquis influences the development of national administrative law systems in Europe and evaluates the process of forming a common European administrative space. The author employed a dogmatic-exegetical method to analyze the Council of Europe's normative documents, a legal functionalism method to identify procedural standards developed by the European Court of Human Rights, and a comparative method enabling comparison of reception and implementation mechanisms in selected Western and Central-Eastern European legal systems. The analysis demonstrated that Council of Europe standards, despite their often non-binding character, effectively shape a common administrative space through two principal mechanisms – judicial reception and direct legislative implementation. A pivotal role is played by Strasbourg jurisprudence, recommendations of the Council of Europe's Committee of Ministers, and opinions of the Venice Commission. In conclusion, the article proposes directions for de lege ferenda reforms of the Polish administrative law system, including constitutional recognition of the right to good administration, digital modernization of procedures, and strengthening guarantees of fair administrative proceedings.
Bibliografia
- 75 lat oddziaływania Rady Europy na kształtowanie europejskiej przestrzeni prawnej w obszarze demokracji, red. Jerzy Jaskiernia, Kamil Spryszak i Paweł Jaroniak. Toruń: Adam Marszałek, 2025.
Pokaż w Google Scholar
- Adamiak, Barbara i Janusz Borkowski. Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck, 2019.
Pokaż w Google Scholar
- Administracja publiczna w obliczu kryzysów, red. Mariusz Wieczorek, Joanna Smarż i Przemysław Szustakiewicz. Radom: Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu, 2024.
Pokaż w Google Scholar
- Auby, Jean-Bernard. La globalisation, le droit et l'État. Paris: LGDJ, 2010.
Pokaż w Google Scholar
- Balcerzak, Michał. “Zalecenia Komitetu Ministrów Rady Europy jako forma pozatraktatowej działalności normatywnej i harmonizującej w dziedzinie praw człowieka.” W Rada Europy – 60 lat na rzecz jedności europejskiej, red. Irena Głuszczyńska i Kazimierz Lankosz. Bielsko-Biała: Wyższa Szkoła Administracji, 2008.
Pokaż w Google Scholar
- von Bogdandy, Armin i Michael Ioannidis. “Systemic Deficiency in the Rule of Law: What It Is, What Has Been Done, What San Be Done.” Common Market Law Review, nr 6 (2024): 59 – 96. https://doi.org/10.54648/COLA2014003.
Pokaż w Google Scholar
- Borkowski, Janusz. “Ewolucja regulacji polskiego prawa procesowego administracyjnego na tle europejskim.” W System Prawa Administracyjnego. Tom 9: Prawo procesowe administracyjne, red. Roman Hauser. Warszawa: C.H. Beck, 2019.
Pokaż w Google Scholar
- Cananea, Giacinto della. “Beyond the State: the Europeanization and Globalization of Procedural Administrative Law.” European Public Law, nr 9 (4) (2003): 563 – 578. https://doi.org/10.54648/euro2003042.
Pokaż w Google Scholar
- Cane, Peter, Administrative Law. Oxford: Oxford University Press, 2011.
Pokaż w Google Scholar
- David, René i John E.C. Brierley. “Major Legal Systems in the World Today.” Journal of the Indian Law Institute, nr 21 (1) (1979): 419 – 426.
Pokaż w Google Scholar
- Deference in International Courts and Tribunals: Standard of Review and Margin of Appreciation, red. Łukasz Gruszczyński i Wouter G. Werner. Oxford: Oxford University Press, 2014.
Pokaż w Google Scholar
- Dynia, Elżbieta. “Zasada demokracji, praworządności i poszanowania praw człowieka jako warunek członkostwa w Radzie Europy.” Stosunki Międzynarodowe, nr 5 (2020): 35 – 49.
Pokaż w Google Scholar
- Enterría, Eduardo García de. Las transformaciones de la justicia administrativa: de excepción singular a la aplicación judicial efectiva de los derechos fundamentales. Madrid: Thomson Civitas, 2007.
Pokaż w Google Scholar
- European Commission. 2024 Rule of Law Report. Brussels, 2024.
Pokaż w Google Scholar
- Felzmann, Heike, Eduard Fosch Villaronga, Christoph Lutz i Aurelia Tamò-Larrieux. “Transparency You Can Trust: Transparency Requirements for Artificial Intelligence Between Legal Norms and Contextual Concerns.” Big Data & Society, nr 6 (1) (2019), https://doi.org/10.1177/2053951719860542.
Pokaż w Google Scholar
- Gołębiowska, Anna, Piotr Benedykt Zientarski. “Prawo do dobrej administracji jako prawo podstawowe o randze konstytucyjnej.” W Efektywność działania administracji publicznej, red. Anna Gołębiowska i Piotr Benedykt Zientarski. Warszawa: Senat Rzeczypospolitej Polskiej, 2016.
Pokaż w Google Scholar
- Halmai, Gábor. “Populism, Authoritarianism and Constitutionalism.” German Law Journal, nr 25 (2024): 310 – 327.
Pokaż w Google Scholar
- Harlow, Carol I Richard Rawlings. Law and Administration. Cambridge: Cambridge University Press, 2009.
Pokaż w Google Scholar
- Hendrych, Dušan, Martin Kopecký, Richard Pomahač i Helena Prášková. Správní právo. Obecná část. Praha: C.H. Beck, 2016.
Pokaż w Google Scholar
- Interdyscyplinarny wymiar tożsamości konstytucyjnej, red. Monika Florczak-Wątor i Marcin Krzemiński. Kraków: Księgarnia Akademicka Publishing, 2022.
Pokaż w Google Scholar
- Jackiewicz, Andrzej Igor. Prawo do dobrej administracji jako standard europejski. Toruń: Adam Marszałek, 2008.
Pokaż w Google Scholar
- Jaskiernia, Jerzy. “Prawo Rady Europy a prawo krajowe – granice i wspólne obszary.” W Prawo międzynarodowe, europejskie i krajowe – granice i wspólne obszary. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Genowefie Grabowskiej, red. Barbara Mikołajczyk i Joanna Nowakowska-Małusecka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009.
Pokaż w Google Scholar
- Kamiński, Jacek. “Cyfryzacja usług jako efekt pandemii COVID-19.” Repozytorium Akademii Bialskiej (WU) (2023): 7 – 23.
Pokaż w Google Scholar
- Kmieciak, Zbigniew. “Europejska formuła prawa do dobrej administracji – aspekt procesowy.” W System Prawa Administracyjnego. Tom 3: Europeizacja prawa administracyjnego, red. Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski i Andrzej Wróbel. Warszawa: C.H. Beck, 2014.
Pokaż w Google Scholar
- Kmieciak, Zbigniew. “Polska kodyfikacja postępowania administracyjnego a technika prawotwórstwa.” Państwo i Prawo, nr 6 (2020): 4 3– 59.
Pokaż w Google Scholar
- Kmieciak, Zbigniew, Postępowanie administracyjne i sądowo-administracyjne a prawo europejskie. Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
Pokaż w Google Scholar
- Kmieciak, Zbigniew, Postępowanie administracyjne w świetle standardów europejskich. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC, 1997.
Pokaż w Google Scholar
- Kociubiński, Jakub. “Przestrzeganie prawnomiędzynarodowych standardów ustroju państwa (analiza działalności Komisji Weneckiej).” Państwo i Prawo, nr 12 (2016): 39 – 51.
Pokaż w Google Scholar
- Kowalik-Bańczyk, Krystyna. W Karta praw podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. Andrzej Wróbel. Warszawa: C.H. Beck, 2013.
Pokaż w Google Scholar
- Krawiec, Grzegorz. “Europejskie standardy związane z przebiegiem postępowania administracyjnego.” Roczniki Administracji, nr 11 (1) (2011): 69 – 85.
Pokaż w Google Scholar
- Kulesza, Michał. Reformy administracji publicznej w Polsce. Warszawa, 2002.
Pokaż w Google Scholar
- Lenaerts, Koen. “Exploring the Limits of the EU Charter of Fundamental Rights.” European Constitutional Law Review, nr 8 (3) (2012): 375 – 403. https://doi.org/ 10.1017/S1574019612000260.
Pokaż w Google Scholar
- Lenaerts, Koen, “The Rule of Law and the Coherence of the Judicial System of the European Union.” Common Market Law Review, nr 61 (2024): 1625 – 1654. https://doi.org/10.54648/cola2007138.
Pokaż w Google Scholar
- Lidwa, Witold, Wiesław Krzeszowski i Wojciech Więcek. Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2010.
Pokaż w Google Scholar
- Małecka, Marta. Administracja publiczna w zarządzaniu kryzysowym. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014.
Pokaż w Google Scholar
- Margetts, Helen i Patrick Dunleavy. “The Second Wave of Digital-Era Governance: A Quasi-Paradigm for Government on the Web.” Philosophical Transactions of the Royal Society, nr 371 (1987) (2013): 1 – 17. https://doi.org/10.1098/rsta.2012.0382.
Pokaż w Google Scholar
- Mayer, Franz. “Ustawa o postępowaniu administracyjnym Republiki Federalnej Niemiec.” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 40 (1978): 109 – 125.
Pokaż w Google Scholar
- Melichar, Erwin. “Postępowanie administracyjne i sądownictwo administracyjne w Austrii.” W Postępowanie administracyjne krajów zachodnich. Teksty i komentarze, red. Jan Pruszyński. Wrocław: Ossolineum, 1986.
Pokaż w Google Scholar
- Mering, Tomasz. “Pomiar jakości rządzenia (governance).” W Nowe idee zarządzania publicznego. Wyzwania i dylematy, red. Ewa M. Marciniak i Jerzy Szczupaczyński. Warszawa: Elipsa, 2017.
Pokaż w Google Scholar
- Michalak, Anna. “Wdrażanie Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego – kilka uwag na marginesie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.” Przegląd Prawa Konstytucyjnego, nr 2 (48) (2019): 85 – 101.
Pokaż w Google Scholar
- Oliver, Dawn. Government in the United Kingdom. Philadelphia: Milton Keynes, 1991.
Pokaż w Google Scholar
- Prawo administracyjne, red. Jacek Jagielski i Marek Wierzbowski. Warszawa: Wolters Kluwer, 2020.
Pokaż w Google Scholar
- Rulka, Marcin. “Wpływ dorobku Komisji Weneckiej na prawodawstwo krajowe.” Europejski Przegląd Sądowy, nr 5 (2016): 4 – 10.
Pokaż w Google Scholar
- Sadurski, Wojciech. Poland’s Constitutional Breakdown. Oxford: Oxford University Press, 2023.
Pokaż w Google Scholar
- Sarmiento, Daniel. “Who’s Afraid of the Charter? The Court of Justice, National Courts and the New Framework of Fundamental Rights Protection in Europe.” Common Market Law Review, nr 50 (5) (2013): 1267 – 1304. https://doi.org/10.54648/cola2013132.
Pokaż w Google Scholar
- Skóra, Agnieszka i Agnieszka Krawczyk. “Ochrona prawna w systemie Konwencji Europejskiej.” W System Prawa Administracyjnego. Tom 3: Europeizacja prawa administracyjnego, red. Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski i Andrzej Wróbel. Warszawa: C.H. Beck, 2014.
Pokaż w Google Scholar
- Smarż, Joanna. “Zasada pogłębiania zaufania obywateli do administracji publicznej jako fundament postępowania administracyjnego.” Prawo i Więź, nr 54 (1) (2025): 505 – 527.
Pokaż w Google Scholar
- Sowiński, Roman. W Zyta Gilowska, Leon Kieres i Roman Sowiński, Samorząd terytorialny w Polsce a standardy europejskie. Warszawa: FRDL, 1993.
Pokaż w Google Scholar
- Stone-Sweet, Alec. Governing with Judges: Constitutional Politics in Europe. Oxford: Oxford University Press, 2000.
Pokaż w Google Scholar
- Strömberg, Håkan. Allmän förvaltningsrätt. Malmö: Liber–Hermod, 2008.
Pokaż w Google Scholar
- Supernat, Jerzy. “Europejska przestrzeń administracyjna (zarys problematyki).” W Europeizacja polskiego prawa administracyjnego, red. Zbigniew Janku, Zbigniew Leoński, Marek Szewczyk, Michał Waligórski i Krystyna Wojtczak. Wrocław: Kolonia Ltd., 2005.
Pokaż w Google Scholar
- Supernat, Jerzy. “Transparentność w funkcjonowaniu instytucji Unii Europejskiej.” W Patologie w administracji publicznej, red. Dariusz Kijowski i Patrycja Suwaj. Warszawa: Wolters Kuwer, 2009.
Pokaż w Google Scholar
- Syryt, Aleksandra. “Legislacja delegowana w czasie epidemii. Uwagi na tle kształtu konstytucyjnego systemu źródeł prawa w Polsce.” Prawo i Więź, nr 54 (1) (2025): 100.
Pokaż w Google Scholar
- System Prawa Administracyjnego. Tom 5: Kontrola administracji publicznej, red. Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski i Andrzej Wróbel. Warszawa: C.H. Beck, 2013.
Pokaż w Google Scholar
- Szewc, Tomasz. Dostosowanie prawa polskiego do zasad Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta, 2005.
Pokaż w Google Scholar
- Świątkiewicz, Jerzy. Europejski Kodeks Dobrej Administracji. Wprowadzenie, tekst i komentarz o zastosowaniu kodeksu w warunkach polskich procedur administracyjnych. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, 2007.
Pokaż w Google Scholar
- Tamanaha, Brian Z. “Understanding Legal Pluralism: Past to Present, Local to Global.” Sydney Law Review, nr 30 (2008): 375 – 411.
Pokaż w Google Scholar
- Torres Pérez, Aida. Conflicts of Rights in the European Union. A Theory of Supranational Adjudication. Oxford: Oxford University Press, 2009.
Pokaż w Google Scholar
- Tożsamość konstytucyjna w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej, red. Andrzej Wróbel i Michał Ziółkowski. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
Pokaż w Google Scholar
- Wiederin, Ewald. W Ius Publicum Europaeum. Verwaltungsrecht in Europa: Grundlagen, red. Armin von Bogdandy, Sabino Cassese i Peter Michael Huber. Heidelberg: C.F. Müller Verlag, 2010.
Pokaż w Google Scholar
- Zubik, Marek. “Prawo do sądu w orzecznictwie ETPCz.” Państwo i Prawo, nr 9 (2010): 3 – 18.
Pokaż w Google Scholar
Downloads
Download data is not yet available.