Pasek boczny artykułu

Przesłane
4 września 2023
Opublikowane
17 listopada 2023
Pobieranie
pdf
Statystyczny
Read Counter : 97 Pobieranie : 89

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł przedstawia system prawa w świetle współczesnych teorii prawa naturalnego ukształtowanych przez  poglądy na temat prawa naturalnego św. Tomasza z Akwinu, Johna Finnisa i Javiera Hervady . Przyjęta w tekście perspektywa prawnonaturalna opiera się na założeniu, że źródłem zarówno normatywności prawa, jak i późniejszej legitymizacji procesów stanowienia i stosowania prawa jest człowiek rozumiany jako osoba (personalizm), przy czym jego osobowy charakter jest uznawany, a nie arbitralnie nadawany, co więcej, jest on powiązany z czasem rzeczywistego, biologicznego życia. Osoba jest zatem źródłem normatywności prawa zarówno ze względu na indywidualny aspekt osoby, jak i ze względu na ogólny charakter natury ludzkiej (przede wszystkim wolność i racjonalność tej natury). Uznanie człowieka za osobę implikuje konieczność odwołania się do jego przyrodzonej godności. Perspektywa prawa naturalnego jako ramy prowadzenia badań prawniczych zakłada, że artykulacja założeń aksjologicznych powinna poprzedzać refleksję nad prawem karnym, konstytucyjnym, cywilnym i prawem pracy.

Słowa kluczowe

natural law, legal positivism, St Thomas Aquinas, John Finnis, Javier Hervada natural law, legal positivism, St Thomas Aquinas, John Finnis, Javier Hervada

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Referencje

  1. Agamben Giorgio, Where Are We Now? The Epidemic as Politics, trans. Valeria Dani. London: Rowman & Littlefield Publishers, 2021.
  2. Andersen Hans Christian, The Emperor’s New Clothes: an All-Star Retelling of the Classic Fairy Tale, Starbright Foundation, New York 1998.
  3. Aristotle, Politics, I, 1253a, 11. Warszawa: Pwn, 2004.
  4. Austin John, The Province of Jurisprudence Determined. London Weidenfeld & Nicolson, 1954.
  5. Batnitzky Leonora, „A Seamless Web? John Finnis and Joseph Raz on Practical Reason and the Obligation to Obey the Law” Oxford Journal of Legal Studies, 2 (1994): 153–175.
  6. Boyle Joseph, „Free Choice, Incomparably Valuable Options, and Incommensurable Categories of Good” The American Journal of Jurisprudence, No. 1 (2002): 123–141.
  7. Boyle Joseph, Germain Grisez, John Finnis, „Incoherence and Consequentialism (or Proportionalism). A Rejoinder” The American Catholic Philosophical Quarterly, No. 2 (1990): 271–277.
  8. Bradley Gerard V., Robert P. George, „The New Natural Law Theory: A Reply to Jean Porter” The American Journal of Jurisprudence, No. 1 (1994): 303–315.
  9. Chauvin Tatiana, „Osoba fizyczna czy człowiek? Kilka refleksji na temat podmiotu prawa” Principia, Vol. lXi-lXii (2015): 123–142.
  10. Crowe Jonathan, Natural Law and the Nature of Law. Cambridge: Cambridge University Press, 2019.
  11. Domingo Rafael, The New Global Law. New York: Cambridge University Press, 2010.
  12. Dybowski Maciej, Marcin Romanowski, „Trudne przypadki w antropoarchicznej koncepcji prawa”, [in:] Maciej Dybowski, Marcin Romanowski, O trudnych przypadkach w filozofii prawa. Studia z antropologii prawa. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2015.
  13. Finnis John, Joseph Boyle, Germain Grisez, Nuclear Deterrence, Morality and Realism. Oxford: Oxford University Press, 1987.
  14. Finnis John, Joseph Boyle, Germain Grisez, „Practical Principles, Moral Truth and Ultimate Ends” American Journal of Jurisprudence, No. 32 (1987): 99–151.
  15. Finnis John, „Aquinas and Natural Law Jurisprudence”, [in:] Cambridge Companion to Natural Law Jurisprudence, ed. John Tasioulas. Cambridge: Cambridge University Press, 2017.
  16. Finnis John, Natural Law and Natural Rights. Oxford: Oxford University Press, 1980.
  17. Finnis John, Fundamentals of Ethics. Oxford: Oxford University Press, 1983.
  18. Finnis John, „On Reason and Authority in Law’s Empire” Law and Philosophy, No. 6 (1985): 357–380.
  19. Finnis John, Moral Absolutes: Tradition, Revision and Truth. Washington: Catholic University of America Press, 1991.
  20. Finnis John, Aquinas: Moral, Political, and Legal Theory. Oxford: Oxford University Press, 1998.
  21. Finnis John, „Natural Law and Legal Reasoning” Cleveland State Law Review, No. 1 (1990): 1–13.
  22. Finnis John, Herbert L. A. Hart, „A Twentieth-Century Oxford Political Philosopher. Reflections by a Former Student and Colleague” The American Journal of Jurisprudence, No. 1 (2009): 161–185.
  23. Finnis John, „The Priority of Persons Revisited” American Journal of Jurisprudence, No. 58 (2013): 45–62.
  24. George Robert Peter, Making Men Moral. Civil Liberties and Public Morality. Oxford: Oxford University Press, 2002.
  25. George Robert Peter, „Natural Law” American Journal of Jurisprudence, No. 1 (2007): 55–75.
  26. George Robert Peter, „Natural Law” Harvard Journal of Law and Public Policy, No. 1 (2008).
  27. George Robert Peter, Conscience and Its Enemies. Wilmington: isi Books, 2013.
  28. George Robert Peter, „Natural Law and Positive Law”, [in:] The Autonomy of Law: Essays on Legal Positivism, ed. Robert Peter George. Oxford: Oxford University Press, 2005.
  29. Grisez Germain, „The First Principle of Practical Reason: A Commmentary on the Summa Theologiae, 1–2, q. 94 a. 2” Natural Law Forum, No. 10 (1965): 168–201.
  30. Hart Herbert L. A., The Concept of Law, London 1961.
  31. Hervada Javier, Introducción crítica al Derecho Natural, 10ª edición. Pamplona: Universidad de Navarra, 2007.
  32. Hervada Javier, Lecciones propedéuticas de Filosofía del Derecho, 4ª edición, Pamplona: Universidad de Navarra, 2007.
  33. Hervada Javier, Cuatro lecciones de Derecho Natural, 4ª edición, Pamplona: Universidad de Navarra, 1998.
  34. Hervada Javier, ¿Qué es el derecho? La moderna respuesta del realismo jurídico, Pamplona: Universidad de Navarra, 2002.
  35. Hervada Javier, Historia de la Ciencia del Derecho Natural, Pamplona: Universidad de Navarra, 1987 (3ª edición 1996).
  36. Hervada Javier, Escritos de Derecho Natural, Pamplona: Universidad de Navarra, 1986 (2ª edición 1993).
  37. Hervada Javier, Diálogos sobre el amor y el matrimonio, Pamplona: Universidad de Navarra, 1974 (4ª edición 2007).
  38. Hervada Javier, Prawo naturalne. Wprowadzenie, trans. Anna Dorabialska. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Petrus, 2011.
  39. Kaleta Krzysztof, Krzysztof Koźmiński, „Charakter władzy suwerennej w koncepcjach ładu konstytucyjnego Hansa Kelsena i Carla Schmitta” Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, No. 2 (2013): 154–168. Doi: 10.14746/fped.2013.2.2.20.
  40. https://pressto.amu. edu.pl/index.php/fped/article/view/12938/12708.
  41. MacCormick Neil, Rhetoric and the Rule of Law. Oxford: Oxford University Press, 2005.
  42. Perelman Chaïm, L’Empire rhétorique; rhétorique et argumentation. Paris: Librairie Philosophique J. Vrin, 1977.
  43. Perelman Chaïm, Logika prawnicza. Nowa retoryka, trans. Tomasz Pajor. Warszawa: Pwn, 1983.
  44. Romanowski Marcin, „The Origin and Characteristics of the Concept of a Person”, [in:] Maciej Dybowski, Perez R. Garcia, Globalization of Law. The Role of Human Dignity, Pamplona: Thomson Reuters Aranzadi, 2018.
  45. Sopiński Michał, „Ewolucja teorii rozumowania prawniczego Neila MacCormicka” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, No. 1 (2019): 63–78. https://doi.org/10.36280/aFPiFs.2020.1.84.
  46. Sopiński Michał, Od pozytywizmu do postpozytywizmu: poglądy teoretycznoprawne Neila MacCormicka na tle współczesnej teorii i filozofii prawa, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Nauki Społeczne”, № 21, 2/2018, pp. 23–45.
  47. Sopiński Michał, „Rozumowanie prawnicze jako rozumowanie praktyczne w świetle nowej teorii prawa naturalnego Johna M Finnisa” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, No. 1 (2020): 84–98.
  48. Stelmach Jerzy, Bartosz Brożek, Methods of Legal Reasoning, New York: Springer, 2006.
  49. St. Thomas Aquinas, Theological Summa, part 1–2, q. 94, article 2.
  50. Zajadło Jerzy, Po co prawnikom filozofia prawa?. Warszawa: Lexis Nexis, 2008.