Pasek boczny artykułu

Przesłane
13 lipca 2023
Opublikowane
17 listopada 2023
Pobieranie
pdf
Statystyczny
Read Counter : 136 Pobieranie : 83

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł przedstawia wybrane zagadnienia związane z regulacjami pierwszego nowoczesnego kodeksu postępowania karnego w Polsce, wydanego w 1928 r. i opartego, co do zasady, na modelu procedury francuskiej. Autorka wymienia twórców kodeksu: znakomitych polskich uczonych, sędziów i adwokatów. Główne analizy poświęca zasadom procesowym obowiązującym w nowym polskim procesie. Szczegółowo rozważa m.in. zasadę skargowości, legalizmu, ustności i jawności rozprawy sądowej oraz zasadę bezpośredniości, swobodnej ocenie dowodów i udziału obywateli w sądownictwie. Autorka wyjaśnia, które zasady procesowe nawiązywały bezpośrednio do modelu francuskiego, a które bazowały na regulacjach innych krajów europejskich.

Słowa kluczowe

historia prawa karnego, kodeks postępowania karnego, doktryna prawa, mieszany model procesu karnego criminal law history, criminal procedure code, legal doctrine, mixed model of criminal proceedings

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Referencje

  1. Cieślak Marian, „Od represji do opieki – rzut oka na ewolucję zasad odpowiedzialności nieletnich” Palestra, nr 1 (1973): 26–48.
  2. Cybulski Bogdan, „Stosunek Komisji Kodyfikacyjnej RP do laików w składach orzekających sądów powszechnych (sędziów pokoju, przysięgłych i ławników)” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, 213 (1992): 85–118.
  3. Darmorost-Sierocińska Elżbieta, „Kodyfikacja prawa karnego w 1932 r. a kształtowanie się polskiej myśli prawniczej” Czasopismo Prawno-Historyczne, nr 1 (2010): 345–369.
  4. Daszkiewicz Wiesław, Krystyna Paluszyńska-Daszkiewicz, Proces karny i materialne prawo karne w Polsce w latach 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1965.
  5. Fierich Franciszek Ksawery, „Rzut oka na najważniejsze zadania prac kodyfikcyjnych” Kwartalnik Prawa Cywilnego i Karnego, 2 (1919): 455–480.
  6. Glaser Stefan, Polski proces karny w zarysie wraz z prawem o ustroju sądów powszechnych. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1934.
  7. Glaser Stefan, Wstęp do nauki procesu karnego ze szczególnym uwzględnieniem ustaw obowiązujących tymczasowo w Polsce oraz polskiego kodeksu postępowania karnego i polskiego prawa o ustroju sądów powszechnych. Warszawa: Drukarnia Policyjna, 1928.
  8. Glaser Stefan, Zarys polskiego procesu karnego wraz z prawem o ustroju sądów powszechnych – Przedstawienie porównawcze na tle ustawodawstwa austriackiego, niemieckiego i rosyjskiego. Warszawa: Nakładem Gazety Administracji i Policji Państwowej, 1929.
  9. Historia państwa i prawa Polski 1918–1939, cz. 2, red. Franciszek Ryszka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
  10. Izydorczyk Jacek, „Aksjologiczne uzasadnienie obowiązywania zasady legalizmu w polskim procesie karnym”, [w:] Zasada legalizmu w procesie karnym, t. II, red. Barbara Dudzik, Jakub Kosowski, Ewa Kruk, Ireneusz Nowikowski. 71–80. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.
  11. Janicka Danuta, „Strafprozessrecht”, [w:] Laboratorium für internationale gesetzgeberische Arbeit. Die Geburt der polnischen Rechtsordnung der Zwischenkriegszeit im europäischen Kontext, red. Martin Löhnig, Anna Moszyńska. 301–324. Wien–Köln–Weimar: Böhlau Verlag, 2021.
  12. Janicka Danuta, Polska myśl prawnokarna XIX–XX wieku: autorzy i ich dzieła. Od szkoły klasycznej do socjologicznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2017.
  13. Jankowski Tadeusz, „Postępowanie karne administracyjne“, [w:] Encyklopedia podręczna prawa karnego, t. 4, red. Wacław Makowski. 1443–1444. Warszawa: Bibljoteka Polska, 1934.
  14. Jankowski Tadeusz, „Postępowanie karne”, [w:] Encyklopedia podręczna prawa karnego, t. IV, red. Wacław Makowski. 1439–1443. Warszawa: Bibljoteka Polska, 1934.
  15. Kober Monika, „O środkach odwoławczych w polskiej procedurze karnej w okresie Drugiej Rzeczypospolitej – uwagi na tle regulacji kodeksu postępowania karnego z 19 marca 1928 roku“ Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, (2004): 181–196.
  16. Kodeks karny z 1932 roku, red. Alicja Grześkowiak. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
  17. Kodex postępowania sądowego kryminalnego Przetłumaczony z Francuskiego, z zlecenia Ministra Sprawiedliwości, przez Filipa Jasińskiego, Podprokuratora Król. przy Tryb. I-wszej Inst. D.W. w Warszawie Roku 1810. Warszawa: Drukarnia Xsięży Piarów, 1810.
  18. Koredczuk Józef, „Założenia i koncepcja kodyfikacji prawa karnego procesowego w ii Rzeczypospolitej” Prawo i Więź, nr 4 (2022): 687–700.
  19. Koredczuk Józef, Wpływ nurtu socjologicznego na kształt polskiego prawa karnego procesowego w okresie międzywojennym (Les classiques modernes). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007.
  20. Krzymuski Edmund, Wykład procesu karnego austriackiego. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej, 1891; wyd. 2: Kraków: Księgarnia Leona Frommera, 1910.
  21. Krzymuski Edmund, Wykład procesu karnego ze stanowiska nauki i prawa obowiązującego w b. dzielnicy austriackiej oraz z uwzględnieniem ważniejszych różnic na innych ziemiach Polski. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1922.
  22. Laniewski Alfred, Kazimierz Sobolewski, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Lwów: Księgarnia „Ewer”, 1939.
  23. Lityński Adam, „Dwa kodeksy karne 1932 – W osiemdziesiąta rocznicę” Roczniki Administracji i Prawa, 12 (2012): 207–218.
  24. Löwe/Rosenberg. Die Strafprozessordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz. Großkommentar, t. i, red. Hans-Heiner Kühne et al., wyd. 27. Berlin-Boston: De Gruyter, 2016.
  25. Makarewicz Juliusz, Zarys postępowania karnego austriackiego. Kraków: Księgarnia Leona Frommera, 1909.
  26. Materniak-Pawłowska Małgorzata, „Z dziejów sądów przysięgłych na ziemiach polskich w XiX wieku” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (2014): 121–148.
  27. Maziarz Jakob, „Jury Courts in Interwar Poland” Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 2 (2022): 275–291.
  28. Miklaszewski Walenty, O znaczeniu sądów przysięgłych. Warszawa: Drukarnia Gazety Polskiej, 1867.
  29. Mogilnicki Aleksander, „Nowe kierunki myśli kryminalistycznej a procedura karna” Gazeta Administracji i Policji Państwowej, nr 1 (1927): 1–5.
  30. Mogilnicki Aleksander, „Projekt ustawy postępowania karnego” Gazeta Administracji i Policji Państwowej, nr 18–21 (1924): 354, 379, 398, 417–418.
  31. Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz: reprint. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
  32. Mogilnicki Aleksander, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1933.
  33. Mogilnicki Aleksander, Rappaport, Emil Stanisław. Ustawy karne Rzeczypospolite Polskiej, t. i, Kodeks postępowania karnego, cz. 2, Motywy ustawodawcze. Warszawa: F. Hoesick, 1929.
  34. Nowotny Julian, Zasada legalności i oportunizmu w procesie karnym. Kraków: Drukarnia i Stereotypia A. Koziańskiego, 1909.
  35. Pasek Andrzej, „Ewolucja zasady instancyjności w polskim kodeksie postępowania karnego z 1928 roku“ Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, 328 (2019): 179–198 Doi: 10.19195/0524–4544.328.9.
  36. Peiper Leon, Komentarz do kodeksu postępowania karnego. Kraków: Leon Frommer, 1929.
  37. Postępowanie karne obowiązujące na Ziemiach Zachodnich Rzeczypospolitej Polskiej – zbiór ustaw i rozporządzeń, dotyczących ustroju sądownictwa i procesu karnego z orzecznictwem Sądu Najwyższego, oprac. Juliusz Kałużniacki, Ryszard A. Leżański. Warszawa–Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1924.
  38. Prawo karne w poglądach Profesora Juliusza Makarewicza, red. Alicja Grześkowiak. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.
  39. Słownik biograficzny adwokatów polskich, t. i, z. 3–4, M-Ż, red. Leszek Kania, Adam Redzik. Warszawa: Naczelna Rada Adwokacka, 2007.
  40. Słownik biograficzny adwokatów polskich, t. ii, A-G, red. Roman Łyczywek et al. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1988.
  41. Stachańczyk Piotr, „Sąd przysięgłych w ustawodawstwie karnym i doktrynie w Polsce w latach 1918–1929” Czasopismo Prawno-Historyczne, 1 (1989): 109–134.
  42. Stebelski Piotr, „Sądy przysięgłych i sądy ławnicze”, [w:] Księga pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu Lwowskiego przez króla Jana Kazimierza w 1661, t. ii. 2–28. Lwów: Uniwersytet Lwowski, 1912.
  43. Stebelski Piotr, Komentarz do austriackiego postępowania karnego. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1901.
  44. Stebelski Piotr, Studya nad procesem karnym. Lwów: Drukarnia i Litografia Pillera i Spółki, 1891.
  45. Strafprozess-Ordnung für das Königreich Ungarn: sanktioniert am 4. Dezember 1896.
  46. Berlin: Guttentag, 1899 (=Sammlung außerdeutscher Strafgesetzbücher in deutscher Übersetzung 13).
  47. Śliwiński Stanisław, Proces karny. Część ogólna. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka, 1936.
  48. Ustawy sądowe obowiązujące w gubernijach Królestwa Polskiego na mocy najwyższej zatwierdzonego 19 lutego 1875 roku postanowienia o zastosowaniu ustaw sądowych z 20 listopada 1864 roku do Warszawskiego okręgu sądowego, t. ii, Ustawa postępowania sądowego karnego i ustawa o karach, wymierzanych przez sędziów pokoju. S.-Petersburg: Księgarnia Maurycego Bolesława Wolffa, 1875.
  49. Vormbaum Thomas, Einführung in die moderne Strafrechtsgeschichte. Berlin–Heidelberg: Springer, 2009.
  50. Waltoś Stanisław, „Napoleoński model procesu karnego a współczesny proces karny w Polsce” Czasopismo Prawno-Historyczne, 2 (2005): 151–162.
  51. Waltoś Stanisław, Proces karny. Zarys systemu. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze Pwn, 1995.
  52. Wolter Władysław, „Historia nauki prawa i postępowania karnego w Polsce”, [w:] Kazimierz Opałek, Władysław Wolter, Nauka filozofii prawa i prawa karnego w Polsce. 20–39. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1948.
  53. Wolter Władysław, Proces przeciwko sądom przysięgłych. Kraków: Drukarnia Przemysłowa, 1937.
  54. Zimna Małgorzata, „Jawność postępowania karnego w ujęciu historycznym”, [w:] Srebrna Księga Jubileuszowa Upamiętniająca XXV-Lecie Wydziału Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego, red. Ryszard A. Stefański. 425–442. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, 2022.
  55. Żukowski Przemysław M., Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. II, 1 780–2012, red. Dorota Malec. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.