Pasek boczny artykułu

Przesłane
5 kwietnia 2021
Opublikowane
6 stycznia 2022
Pobieranie
PDF
Statystyczny
Read Counter : 266 Pobieranie : 300

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Problematyka kary kryminalnej od dawna budzi spory. W ostatnim czasie kara, a także prawo karne in genere, poddawane jest zmasowanej krytyce. Kwestionowane zwłaszcza ze strony abolicjonistów są zarówno uzasadnienie kary jak i jej deklarowane cele. Paradoksalnie, mmimo rosnących wątpliwości, polityczni populiści siegają do kar kryminalnych nader często, stosując coraz surowasze i bardziej ingerujące w zakres praw obywatelskich środki reakcji karnej. Mówi się często o potrzebie zmiany praw akarnego na prawo zarządzania ryzykiem kryminalnym. Autor podjął się w niniejszych rozważaniach szerokiej analizy uzasadnienia kary, podejmując w czterech punktach wątki konstytucyjności kryminalizacji i penalizacji, krytycznej analizy ewolucji  historycznej, rewizji podstaw filozofii kary, oraz wiktymologii.

Słowa kluczowe

prawo karne, kara kryminalna retrybutywizm sprawiedliwość naprawcza criminal law, criminal punishment retributivism, restorative justice

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Referencje

  1. Amielańczyk Krzysztof, „Prawo karne i polityka. Czy rzymscy prawodawcy prowadzili ukierunkowaną politykę karną”, [w:] Prawo karne i polityka w państwie rzymskim, red. Krzysztof Amielańczyk, Antoni Dębiński, Dariusz Słapek. 19-34. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015.
  2. Amielańczyk Krzysztof, „Z historii ustawodawstwa rzymskiego w sprawach karnych. Próba periodyzacji” Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo, nr 305 (2008): 11-24.
  3. Ashworth Andrew, „Victims’ rights, defendants’ rights and criminal procedure”, [w:] Integrating a victim perspective within criminal justice, red. Adam Crawford, Jo Goodey. Strony. London: Routledge, 2000.
  4. Ashworth Andrew, „Victim impact statements and sentencing” Criminal Law Review, 39 (1993): 498-509.
  5. Baranowska Marta, „Nietzsche o wolności jednostki, czyli o niespełnionych i spełnionych marzeniach” Roczniki Filozoficzne, nr 1 (2016): 93-111.
  6. Bardach Juliusz, „Kara »trzysta« i opłata »trzeszne« w najdawniejszym prawie polskim (studium porównawcze)” Czasopismo Prawno-Historyczne, t. XVIII (1966): 45-79.
  7. Bardach Juliusz, Historia państwa i prawa Polski, t. I, Do połowy XV wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
  8. Bedau Hugo Adam, „Retribution and the Theory of Punishment” Journal o Philosophy, nr 11 (1978): 601-620.
  9. Bentham Jeremy, Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, przeł. Bogdan Nawroczyński. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1958.
  10. Braithwaite John, Philip Pettit, Not Just Deserts. Oxford: Oxford University Press, 2002.
  11. Chmiel Andrzej, „Dzieła naukowe jurystów rzymskich w zakresie prawa karnego” Studia Iuridica Lublinensia, nr 3 (2016): 151-164.
  12. Christe Nils, „Victim movements at a crossroad” Punishment & Society, t. XII (2010): 115-122.
  13. Christie Nils, „Against Just Desert” Canadian Journal of Law and Jurisprudence, nr 1 (1992): 5-13.
  14. Cieślak Marian, „O węzłowych pojęciach związanych z sensem kary”, [w:] Marian Cieślak, Dzieła wybrane, t. V. strony. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
  15. Cragg Wesley, „H. L. A. Hart and the Justification of Punishment” Canadian Journal of Law & Jurisprudence, nr 43 (1992): 43-55.
  16. Duff Antony, „Restoration and Retribution”, [w:] Restorative Justice and Criminal Justice: Competing or Reconcilable Paradigms, Andrew von Hirsch, Julian Roberts, Anthony E Bottoms, Kent Roach, Mara Schiff. Strony. Oxford-Portland: Hart Publishing, 2003.
  17. Elgat Guy, „Is Punishment Morally Justified? Developing Nietzsche’s Critique of Compatibilism in The Wanderer and His Shadow” Journal of the American Philosophical Association, nr 3 (2016): 420-436.
  18. Elias Robert, Victims Still: The Political Manipulation of Crime Victims Thousand Books: Sage Publications, 1993.
  19. Frankowski Stanisław, Wina i kara w angielskim prawie karnym. Warszawa: Wydawnictwa UW, 1976.
  20. Gardner John, „Introduction”, [w:] Herbert L. A Hart, Punishment and Responsibility, Essays in the Philosophy of Law. Strony. Oxford: Oxford University Press, 2008.
  21. Gardocki Lech, „Subsydiarność prawa karnego oraz in dubio pro libertate – jako zasady kryminalizacji” Państwo i Prawo, nr 12 (1989): strony. Gardocki Lech, Zagadnienia teorii kryminalizacji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1990.
  22. Garlicki Lech, „Przesłanki ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności (na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego)” Państwo i Prawo, nr 10 (2001): 5-24.
  23. Glaser Stefan, Kara odwetowa a kara celowa. Lublin: Uniwersytet Lubelski, 1924.
  24. Glaser Stefan, Polskie prawo karne w zarysie. Kraków: Księgarnia Powszechna, 1933.
  25. Gostyński Zygmunt, Karnoprawny obowiązek naprawienia szkody. Katowice: Uniwersytet Śląski, 1984.
  26. Hart Herbert L. A., „Prolegomenon to the Principles of Punishment”, [w:] Punishment and Responsibility, Essays in the Philosophy of Law. Strony. Oxford: Oxford University Press, 2008.
  27. Husak David, „A Framework for Punishment: What Is the Insight of Hart’ ‘Prolegomenon’?”, [w:] Hart on Responsibility, red. Christopher Pulman. Strony. London: Springer, 2014.
  28. Jareborg Nils, „Criminalization as Last Resort (Ultima Ratio)” Ohio State Journal of Criminal Law, t. II (2005): 521-534.
  29. Kamiński Józef, Władysław Wołodkiewicz, „Poena”, [w:] Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986.
  30. Kardas Piotr, Piotr Kardas, „Przestępstwa polityczne w prawie polskim” Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, z. 1-2 (1998): 135-196.
  31. Kaufmann Walter, From Decidophobia to Autonomy. Without Guilt and Justice. New York: P. H. Wyden, 1973.
  32. Kirchoff Gerd F., „Wiktymologia. Historia i koncepcje. Wprowadzenie”, [w:] Wiktymologia w Europie. Materiały pierwszej międzynarodowej konferencji na temat wiktymologii w Europie Wschodniej i Zachodniej (Konstancin k/Warszawy, 17 – 22 marzec 1991), red. Ewa Bieńkowska. Warszawa: wydawnictwo, 1993.
  33. Klima Josef, Prawa Hammurabiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
  34. Kolańczyk Krzysztof, Prawo rzymskie, wyd. 4. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1986.
  35. Kornatowski Wiktor, Rozwój pojęć o państwie w starożytnej Grecji. Toruń: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1950.
  36. Królikowski Michał, „Dwa paradygmaty zasady proporcjonalności w prawie karnym”, [w:] Zasada proporcjonalności w prawie karnym, pod red. Teresy Dukiet-Nagórskiej. 37-74. Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
  37. Królikowski Michał, Sprawiedliwość karania w społeczeństwach liberalnych. Zasada proporcjonalności. Warszawa: C. H. Beck, 2005.
  38. Krzymuski Edmund, Wykład prawa karnego ze stanowiska nauki i prawa austryjackiego. Kraków: Księgarnia Leona Frommera, 1911.
  39. Kunderewicz Cezary, „Kodeks Lipit Isztara” Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 2 (1959): 27-43.
  40. Kunderewicz Cezary, „Kodeks Ur – Nammu” Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 2 (1958): 9-18.
  41. Łabno Anna, „Istota zasady proporcjonalności”, [w:] Zasada proporcjonalności w prawie karnym, red. Teresa Dukiet-Nagórska. Strony. Warszawa: Wolters Kluwer, 2010.
  42. Morawski Lech, Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w tok przemian. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze PWN, 1999.
  43. Rozenkranz Edwin, Prawo salickie. Gdańsk: Uniwersytet Gdański, 1990.
  44. Sadurski Wojciech, Distributive Justice and the Theory of Punishment” Oxford Journal of Legal Studies, nr 5 (1985): 47-59.
  45. Schafer Stephen, Victimology: the Victim and His Criminal. Michigan: Reston Publishing Company, 1977.
  46. Schilling Andreas, „Nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur: Strafen und Strafzwecke im römischen Strafrecht” Zeitschrift für altorientalische und biblische Rechtsgeschichte, t. XXI (2015): 159-175.
  47. Seelmann Kurt, „Paradoxien der Opferorientierung im Strafrecht” Juristen Zeitung, 14 (1989): 670-676.
  48. Sieradzka‑Baziur Bożena, „Mediacja w średniowieczu a współcześnie w świetle faktów językowych” Horyzonty Wychowania, 15 (2016): 109‑125.
  49. Soniewicka Marta, „Problem sprawiedliwości karania w wymiarze społecznym i metafizycznym” Pressje, nr 16 (2009): 66-81.
  50. Sójka-Zielińska Katarzyna, Historia prawa. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze PWN, 1986.
  51. Szczaniecki Michał, Powszechna historia państwa i prawa, wyd. 7. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1993.
  52. Śledzińska-Simon Anna, Analiza proporcjonalności ograniczeń konstytucyjnych praw i wolności. Teoria i praktyka. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, 2019.
  53. Taubenschlag Rafał, Rzymskie prawo prywatne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1955.
  54. Van Dijk Jan, „Victim Rights: A Right to Better Services or a Right to Active Participation”, [w:] Criminal Law in Action. An Overview of Current Issues in Western Societies, red. Jan J. M. van Dijk et al. strony. Arnhem: P. Gouda Quint 1986.
  55. Von Hirsch Andrew, Deserved Criminal Sentences. Oxford-Portland: Hart Publishing, 2017.
  56. Wieacker Franz, „Zur Wiedergutmachung und Genugtuung im antiken romischen Strafrecht (bearbeiter Diskussionsbeitrag)” Wiedrgutmachung und Strafrecht. Neue Kriminologische Studien, t. IV (1987).
  57. Wojtyczek Krzysztof, „Konieczność jako legitymizacja działań władzy w demokratycznym państwie prawnym” Państwo i Prawo, nr 9 (1994): 39-49.
  58. Wojtyczek Krzysztof, „Zasada proporcjonalności jako granica prawa karania”, [w:] Racjonalna reforma prawa karnego, red. Andrzej Zoll. Strony. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, 2001.
  59. Wojtyczek Krzysztof, Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP. Kraków: Wolters Kluwer, 1999.
  60. Wolter Władysław, „Granice i zakres prawa karania” Państwo i Prawo, nr 2 (1957): 236-246.
  61. Wood David, „Crime Reduction and the Justification of Punishment” Oxford Journal of Legal Studies, nr 2 (2002): 301-321.
  62. Wyrzykowski Mirosław, „Granice praw i wolności – granice władzy”, [w:] Obywatel – jego wolności i prawa, red. Barbara Oliwa-Radzikowska. Strony. Warszawa: Biuro RPO, 1998.
  63. Zalewski Wojciech, „Nowy abolicjonizm. Co zostało z krytyki więziennictwa?”, [w:] Czy i jakie więzienia są potrzebne: rozważania na tle zagadnień współczesności: księga rocznicowa z okazji 25 lat Polskiego Towarzystwa Penitencjarnego, red. Piotr Stępniak, Tomasz Kalisz, Wojciech Zalewski. 103-112. Poznań-Gdańsk-Wrocław-Kalisz: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2016.
  64. Zalewski Wojciech, Sprawiedliwość naprawcza. Początek ewolucji polskiego prawa karnego? Gdańsk: Arche, 2006.