Treść głównego artykułu
Abstrakt
Od 7 listopada 2019 r. w kodeksie postępowania cywilnego, oprócz regulacji prawnej klauzuli dobrych obyczajów, klauzuli zgodności z zasadami współżycia społecznego, obowiązuje także klauzula nadużycia prawa procesowego. Na tym tle może powstać pytanie o znaczenie tych klauzul, celowość ich wprowadzenia do kodeksu postępowania cywilnego i relacje między nimi zachodzące, zakres stosowania oraz skutki prawne niezastosowania się do nich przez ich adresatów. Wiele wątpliwości wywoływać może zwłaszcza kwestia stosunku czynności sprzecznej z dobrymi obyczajami do czynności stanowiącej nadużycie prawa procesowego. Z tych względów w artykule tym podjęto przede wszystkim próbę przedstawienia skutków prawnych sprzeczności czynności procesowych z dobrymi obyczajami w kontekście oceny takiej czynności z punktu widzenia nadużycia prawa procesowego.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Referencje
- Błaszczak Łukasz, „Klauzula generalna »dobrych obyczajów«” z art. 3 k.p.c.” Polski Proces Cywilny, nr 2 (2014): 157-197.
- Błaszczak Łukasz, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. I, red. Tadeusz Zembrzuski (Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2020).
- Broniewicz Władysław, „Przyczyny oddalenie powództwa”, Państwo i Prawo, nr 5-6 (1964): 831-840.
- Czech Bronisław, [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. I, Komentarz do art. 1-205, red. Andrzej Marciniak. Warszawa: C.H. Beck 2019.
- Dobrzański Bronisław, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, red. Zbigniew Resich, Władysław Siedlecki. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze 1969.
- Gapska Edyta, „Przeciwdziałanie nadużyciom prawa procesowego w znowelizowanym Kodeksie postępowania cywilnego. Cz. I – Klauzula generalna” Monitor Prawniczy, nr 15 (2019): 813-820.
- Gapska Edyta, „Przeciwdziałanie nadużyciom prawa procesowego w znowelizowanym Kodeksie postępowania cywilnego. Cz. II – Powództwo oczywiście bezzasadne” Monitor Prawniczy, nr 16 (2019): 865-873. DOI: 10.32027/MOP.19.16.1.
- Gapska Edyta, „Przeciwdziałanie nadużyciom prawa procesowego w znowelizowanym Kodeksie postępowania cywilnego. Cz. III – Szczególne przejawy nadużycia prawa procesowego” Monitor Prawniczy, nr 17 (2019): 918-924.
- Gudowski Jacek, „Nadużycie prawa procesowego cywilnego w postępowaniu”, rozpoznawczym, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 19-71. Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2019.
- Jakubecki Andrzej, „Nadużycie prawa procesowego cywilnego w postępowaniu zabezpieczającym”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 330-347. Warszawa: Wolter Kluwer Polska 2019.
- Jakubecki Andrzej, „Sankcje za nadużycie uprawnień procesowych w kodeksie postępowania cywilnego” Palestra, nr 11-12 (2019): 181-194.
- Jodłowski Jerzy, „glosa do postanowienia SN z 11.10.1969, I CR 240/68” Państwo i Prawo, z. 2 (1972): 163-173.
- Jodłowski Jerzy, „glosa do wyroku SN z 28.06.1979 r., II KR 1717/79” Państwo i Prawo, z. 1 (1981): 141-146.
- Justyński Tomasz, Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym. Kraków: Zakamycze 2000.
- Knoppek Krzysztof, „Wstęp do badań nad fikcyjnym procesem cywilnym”, [w:] Proces cywilny. Nauka – Kodyfikacja – Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. Paweł Grzegorczyk, Krzysztof Knoppek, Marcin Walasik, 189-204. Warszawa: Wolter Kluwer Polska 2012.
- Kubas Andrzej, „Nadużycie prawa procesowego – próba oceny ostatnich zmian legislacyjnych” Palestra, nr 11-12 (2019): 165-179.
- Lipowski Stanisław, „O jednakowe i dobre zwyczaj sądowe” Głos Sądownictwa, nr 2 (1939): 109-115.
- Łazarska Aneta, Rzetelny proces cywilny. Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2012.
- Marciniak Andrzej, „Nadużycie prawa procesowego w sądowym postępowaniu egzekucyjnym”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Michał Walasik, Feliks Zedler, 348-395. Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2019.
- Marciniak Andrzej, [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. I, Art. 1-366. Komentarz, red. Andrzej Marciniak. Warszawa: C.H. Beck 2019.
- Markiewicz Krystian, „Nadużycie prawa a celowa utrata organu osoby prawnej uprawnionego do jej reprezentacji w toku postępowania cywilnego”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 97-112. Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2019.
- Marszałkowska-Krześ Elwira, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Elwira Marszałkowska-Krześ. Warszawa: C. H. Beck 2019, Legalis, Nb. 14.
- Michalak Arkadiusz, „Oczywiście bezzasadne powództwo w dziedzinie praw własności przemysłowej” Przegląd Sądowy, nr 11-12 (2013): 110-123.
- Misztal-Konecka Joanna, „Czy wniesienie pozwu w sprawie cywilnej przeciwko sędziemu może stanowić nadużycie prawa procesowego? Zarys problemu”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 72-96. Warszawa: Wolters Kluwer 2019.
- Mojak Jan, „Dobre obyczaje w polskim prawie kontraktowym – wybrane zagadnienia” Studia Iuridica Lubiniensia, vol. XXV (2016): 161-175. DOI: 10.17951/sil.2016.25.2.161.
- Obrębski Robert, „Nadużycie uprawnień procesowych w zakresie środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 113-329. Warszawa: Wolters Kluwer 2019.
- Osajda Konrad, „Nadużycie prawa w procesie cywilnym” Przegląd Sądowy, nr 5 (2005): 47-103.
- Piasecki Kazimierz, „Nadużycie praw procesowych przez strony” Palestra, nr 11 (1960): 20-28.
- Plebanek Maciej Grzegorz, „Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym – zagadnienia wybrane” Studia Prawnicze, nr 1 (2012): 69-118.
- Plebanek Maciej Grzegorz, Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business 2012.
- Poliszewski Mieczysław, „Jeszcze o zwyczajach i urządzeniach sądowych” Głos Sądownictwa, nr 5 (1939): 415-418.
- Siedlecki Władysław, [w:] Jerzy Jodłowski, Władysław Siedlecki, Postępowanie cywilne. Część ogólna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1958.
- Skorupka Michał Jerzy, „Wprowadzenie do K.P.C. pojęcia »dobrych obyczajów«” Palestra Świętokrzyska, nr 21-22 (2012): 47-50.
- Stelmachowski Andrzej, Wstęp do teorii prawa cywilnego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1984.
- Szpunar Adam, Nadużycie prawa podmiotowego. Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1947.
- Torbus Andrzej, „Zawezwanie do zawarcia ugody w postępowaniu pojednawczym a problem nadużycia prawa”, [w:] Ius et Remedium. Księga Jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, red. Andrzej Jakubecki, Janusz A. Strzępka, 594-609. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business 2010.
- Torbus Andrzej, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, Art. 1-205, red. Andrzej Marciniak. Warszawa: C.H. Beck 2019.
- Waśkowski Eugeniusz, Podręcznik procesu cywilnego. Wilno: Drukarnia „Zorza”, 1932.
- Weitz Karol, „Nadużycie »prawa« procesowego cywilnego” Polski Proces Cywilny, nr 1 (2020): 7-39.
- Weitz Karol, „System koncentracji materiału procesowego według projektu zmian Kodeksu postępowania cywilnego”, [w:] Reforma postępowania cywilnego, red. Krystian Markiewicz, 11-33. Warszawa: C.H. Beck 2011.
- Zedler Feliks, „Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17” OSP, z. 6 (2019): 9-15.
- Zieliński Andrzej, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Andrzej Zieliński, Kinga Flaga-Gieruszyńska. Warszawa: C.H. Beck 2017, Legalis, Nb. 2.
- Żurawik Artur, „Klauzula generalna »dobrych obyczajów« – ujęcie teoretyczne” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 1, (2009): 35-51.
Referencje
Błaszczak Łukasz, „Klauzula generalna »dobrych obyczajów«” z art. 3 k.p.c.” Polski Proces Cywilny, nr 2 (2014): 157-197.
Błaszczak Łukasz, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. I, red. Tadeusz Zembrzuski (Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2020).
Broniewicz Władysław, „Przyczyny oddalenie powództwa”, Państwo i Prawo, nr 5-6 (1964): 831-840.
Czech Bronisław, [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. I, Komentarz do art. 1-205, red. Andrzej Marciniak. Warszawa: C.H. Beck 2019.
Dobrzański Bronisław, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, red. Zbigniew Resich, Władysław Siedlecki. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze 1969.
Gapska Edyta, „Przeciwdziałanie nadużyciom prawa procesowego w znowelizowanym Kodeksie postępowania cywilnego. Cz. I – Klauzula generalna” Monitor Prawniczy, nr 15 (2019): 813-820.
Gapska Edyta, „Przeciwdziałanie nadużyciom prawa procesowego w znowelizowanym Kodeksie postępowania cywilnego. Cz. II – Powództwo oczywiście bezzasadne” Monitor Prawniczy, nr 16 (2019): 865-873. DOI: 10.32027/MOP.19.16.1.
Gapska Edyta, „Przeciwdziałanie nadużyciom prawa procesowego w znowelizowanym Kodeksie postępowania cywilnego. Cz. III – Szczególne przejawy nadużycia prawa procesowego” Monitor Prawniczy, nr 17 (2019): 918-924.
Gudowski Jacek, „Nadużycie prawa procesowego cywilnego w postępowaniu”, rozpoznawczym, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 19-71. Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2019.
Jakubecki Andrzej, „Nadużycie prawa procesowego cywilnego w postępowaniu zabezpieczającym”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 330-347. Warszawa: Wolter Kluwer Polska 2019.
Jakubecki Andrzej, „Sankcje za nadużycie uprawnień procesowych w kodeksie postępowania cywilnego” Palestra, nr 11-12 (2019): 181-194.
Jodłowski Jerzy, „glosa do postanowienia SN z 11.10.1969, I CR 240/68” Państwo i Prawo, z. 2 (1972): 163-173.
Jodłowski Jerzy, „glosa do wyroku SN z 28.06.1979 r., II KR 1717/79” Państwo i Prawo, z. 1 (1981): 141-146.
Justyński Tomasz, Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym. Kraków: Zakamycze 2000.
Knoppek Krzysztof, „Wstęp do badań nad fikcyjnym procesem cywilnym”, [w:] Proces cywilny. Nauka – Kodyfikacja – Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. Paweł Grzegorczyk, Krzysztof Knoppek, Marcin Walasik, 189-204. Warszawa: Wolter Kluwer Polska 2012.
Kubas Andrzej, „Nadużycie prawa procesowego – próba oceny ostatnich zmian legislacyjnych” Palestra, nr 11-12 (2019): 165-179.
Lipowski Stanisław, „O jednakowe i dobre zwyczaj sądowe” Głos Sądownictwa, nr 2 (1939): 109-115.
Łazarska Aneta, Rzetelny proces cywilny. Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2012.
Marciniak Andrzej, „Nadużycie prawa procesowego w sądowym postępowaniu egzekucyjnym”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Michał Walasik, Feliks Zedler, 348-395. Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2019.
Marciniak Andrzej, [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. I, Art. 1-366. Komentarz, red. Andrzej Marciniak. Warszawa: C.H. Beck 2019.
Markiewicz Krystian, „Nadużycie prawa a celowa utrata organu osoby prawnej uprawnionego do jej reprezentacji w toku postępowania cywilnego”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 97-112. Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2019.
Marszałkowska-Krześ Elwira, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Elwira Marszałkowska-Krześ. Warszawa: C. H. Beck 2019, Legalis, Nb. 14.
Michalak Arkadiusz, „Oczywiście bezzasadne powództwo w dziedzinie praw własności przemysłowej” Przegląd Sądowy, nr 11-12 (2013): 110-123.
Misztal-Konecka Joanna, „Czy wniesienie pozwu w sprawie cywilnej przeciwko sędziemu może stanowić nadużycie prawa procesowego? Zarys problemu”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 72-96. Warszawa: Wolters Kluwer 2019.
Mojak Jan, „Dobre obyczaje w polskim prawie kontraktowym – wybrane zagadnienia” Studia Iuridica Lubiniensia, vol. XXV (2016): 161-175. DOI: 10.17951/sil.2016.25.2.161.
Obrębski Robert, „Nadużycie uprawnień procesowych w zakresie środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym”, [w:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, red. Paweł Grzegorczyk, Marcin Walasik, Feliks Zedler, 113-329. Warszawa: Wolters Kluwer 2019.
Osajda Konrad, „Nadużycie prawa w procesie cywilnym” Przegląd Sądowy, nr 5 (2005): 47-103.
Piasecki Kazimierz, „Nadużycie praw procesowych przez strony” Palestra, nr 11 (1960): 20-28.
Plebanek Maciej Grzegorz, „Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym – zagadnienia wybrane” Studia Prawnicze, nr 1 (2012): 69-118.
Plebanek Maciej Grzegorz, Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business 2012.
Poliszewski Mieczysław, „Jeszcze o zwyczajach i urządzeniach sądowych” Głos Sądownictwa, nr 5 (1939): 415-418.
Siedlecki Władysław, [w:] Jerzy Jodłowski, Władysław Siedlecki, Postępowanie cywilne. Część ogólna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1958.
Skorupka Michał Jerzy, „Wprowadzenie do K.P.C. pojęcia »dobrych obyczajów«” Palestra Świętokrzyska, nr 21-22 (2012): 47-50.
Stelmachowski Andrzej, Wstęp do teorii prawa cywilnego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1984.
Szpunar Adam, Nadużycie prawa podmiotowego. Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1947.
Torbus Andrzej, „Zawezwanie do zawarcia ugody w postępowaniu pojednawczym a problem nadużycia prawa”, [w:] Ius et Remedium. Księga Jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, red. Andrzej Jakubecki, Janusz A. Strzępka, 594-609. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business 2010.
Torbus Andrzej, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, Art. 1-205, red. Andrzej Marciniak. Warszawa: C.H. Beck 2019.
Waśkowski Eugeniusz, Podręcznik procesu cywilnego. Wilno: Drukarnia „Zorza”, 1932.
Weitz Karol, „Nadużycie »prawa« procesowego cywilnego” Polski Proces Cywilny, nr 1 (2020): 7-39.
Weitz Karol, „System koncentracji materiału procesowego według projektu zmian Kodeksu postępowania cywilnego”, [w:] Reforma postępowania cywilnego, red. Krystian Markiewicz, 11-33. Warszawa: C.H. Beck 2011.
Zedler Feliks, „Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17” OSP, z. 6 (2019): 9-15.
Zieliński Andrzej, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Andrzej Zieliński, Kinga Flaga-Gieruszyńska. Warszawa: C.H. Beck 2017, Legalis, Nb. 2.
Żurawik Artur, „Klauzula generalna »dobrych obyczajów« – ujęcie teoretyczne” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 1, (2009): 35-51.