logo czasopisma

Artykuły

Tom 54 Nr 1 (2025): Prawo i Więź nr 1 (54) 2025

Osoba w spektrum autyzmu jako pokrzywdzony w polskim procesie karnym. Czy jest to proces równych szans w aspekcie standardów strasburskich?

Przesłane
3 lutego 2024
Opublikowane
09-05-2025

Abstrakt

The aim of the paper is to analyse the extent to which the rules of criminal procedure allow for equal opportunities for victims of autism spectrum disorder in the course of Polish criminal proceedings, in order to implement the Strasbourg standards. In his publication, the author presents the special needs of people on the autism spectrum. Due to their disability, these people can exercise their right to go to court, provided that they are provided with appropriate procedural solutions. The author then outlined the Strasbourg standards defined by the European Court of Human Rights in its judgments on the right to a court. The analysis shows that the Court recommends the introduction of specific mechanisms to enable each person to actually benefit from the criminal justice system. A detailed analysis was then carried out of the Polish criminal procedure rules, which can equalise opportunities for victims on the autism spectrum to access criminal proceedings. The analysis was based mainly on the new provision, Article 185e of the Code of Criminal Procedure. The author drew specific scientific conclusions from the analysis. First of all, it was noted that certain mechanisms have recently been introduced, thanks to which an autistic person, as an aggrieved party, has a greater influence on the course of his or her case. However, there are still some shortcomings that need to be addressed. The author has therefore formulated some de lege ferenda postulates.

 

Bibliografia

  1. Bluestone Judith, The Fabric of Autism, Weaving The Threads Into A Congent Theory tłum. Maria Dąbrowska-Jędral, Agnieszka Klimek. San Rafael, CA: Book Publishing Company, 2005.
    Pokaż w Google Scholar
  2. Burdzik Marcin, „Ochrona interesów pokrzywdzonego z zaburzeniami psychicznymi na gruncie polskiej procedury karnej” Państwo i Prawo, nr 12 (2022): 116-132.
    Pokaż w Google Scholar
  3. Czeszejko-Sochacki Zdzisław, „Prawo do sądu w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Ogólna charakterystyka)” Państwo i Prawo, z. 11-12 (1997): 86-102.
    Pokaż w Google Scholar
  4. Drozdowska Urszula, „Wykładnia art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i poglądów doktryny prawa” Miscellanea Historico-Iuridica XV, nr 1 (2016): 301-316.
    Pokaż w Google Scholar
  5. Federowicz Kamil, „Wybrane aspekty przesłuchania przez organ nieuprawniony pokrzywdzonego i świadka, o których mowa w art. 185a–185c kodeksu postępowania karnego” Przegląd Sądowy, nr 2 (2016): 71-82.
    Pokaż w Google Scholar
  6. Filipek Józef, Jednostka w demokratycznym państwie prawa. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Wyższa Szkoła Administracji, 2003.
    Pokaż w Google Scholar
  7. Filipkowski Wojciech, Elżbieta Zatyka, Ewa Glińska, Emilia Jurgielewicz-Delegacz, „Szczegółowa koncepcja badań prawno-kryminologicznych”, [w:] Bezpieczeństwo osób niewidomych i słabowidzących w ruchu drogowym. Wybrane aspekty praktyczne, red. Katarzyna Laskowska, Wojciech Filipkowski, Ewa Glińska. 25-54. Białystok: Wydawnictwo Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, 2014.
    Pokaż w Google Scholar
  8. Gryszka-Mędrek Zuzanna, „Wprowadzenie alternatywnych i wspomagających metod komunikacji u dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym” Logopedia Silesiana, nr 1 (2012): 140-158.
    Pokaż w Google Scholar
  9. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Logopedia_Silesiana/Logopedia_Silesiana-r2012-t1/Logopedia_Silesiana-r2012-t1-s140-158/Logopedia_Silesiana-r2012-t1-s140-158.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  10. Kaczmarska Dorota, „Przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego” Prokuratura i Prawo, nr 1 (2014): 14-28.
    Pokaż w Google Scholar
  11. https://www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/numer-1-2014.
    Pokaż w Google Scholar
  12. Klejnowska Monika, „Kilka uwag na tle znowelizowanych przepisów art. 185a i art. 185b k.p.k. dotyczących przesłuchania małoletniego w procesie karnym” Ius et Administratio, z. 2 (2014): 33-46.
    Pokaż w Google Scholar
  13. https://iusetadministratio.eu/wp-content/Zeszyty_naukowe/2014/2_2014/2_2014_3_Monika_Klejnowska.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  14. Kruk Ewa, „Ochrona prawna małoletniego w procesie karnym. Uwagi na tle art. 185a– c Kodeksu postępowania karnego” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, nr 1 (2019): 113-129.
    Pokaż w Google Scholar
  15. https://tkp.edu.pl/wp-content/uploads/2020/03/TKP_XII_2019_nr1_8_EwaKruk.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  16. Kulesza Cezary, „Komentarz do art. 185e”, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. Katarzyna Dudka. 408-410. Warszawa: Wolters Kluwer, 2023.
    Pokaż w Google Scholar
  17. Maj Łukasz, „Wspomagające i alternatywne metody komunikacji (augmentative and alternative methods of communication – AAC) w rozwijaniu funkcji poznawczych” Logopedia, nr 2 (2022): 335-349.
    Pokaż w Google Scholar
  18. https://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/211.
    Pokaż w Google Scholar
  19. Oksztulski Maciej, „Prawo do godności osób autystycznych”, [w:] Umiędzynarodowienie krajowego obrotu prawnego, t. I, red. Maciej Perkowski, Wojciech Zoń. 91-120. Białystok: Wydawnictwo Prawo i Partnerstwo, 2016.
    Pokaż w Google Scholar
  20. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/8268/1/Umi%C4%99dzynarodowienie%20krajowego%20obrotu%20prawnego%20I.%20Maciej%20Oksztulski.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  21. Płońska Emilia, „Małoletni z autyzmem jako uczestnik procesu karnego”, [w:] Prawa dziecka. Pespektywa publicznoprawna, red. Dagmara Jaroszewska-Choraś, Agnieszka Kilińska-Pękacz, Agnieszka Wedeł-Domaradzka. 305-316. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2019.
    Pokaż w Google Scholar
  22. Płońska Emilia, „Dyskryminacja, wykluczenie, wiktymizacja osób autystycznych”, [w:] Autyzm a prawo, red. Adam Górski, Błażej Kmieciak. 54-83. Warszawa: Difin, 2019.
    Pokaż w Google Scholar
  23. Płońska Emilia, „Niewygodni, niewidoczni i niechciani – formy wiktymizacji osób z autyzmem”, [w:] Aksjologiczne i prawne aspekty niepełnosprawności, red. Anna Drabarz. 57-75. Białystok: Temida 2, 2020.
    Pokaż w Google Scholar
  24. Sowała Marcin, „Ewolucja procesowej ochrony pokrzywdzonego przestępstwami seksualnymi w toku przesłuchania – analiza art. 185c Kodeksu postępowania karnego” Prawo w Działaniu, nr 49 (2021): 99-112.
    Pokaż w Google Scholar
  25. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_32041_pwd_4907.
    Pokaż w Google Scholar
  26. Stefański Ryszard Andrzej, „Komentarz do art. 51”, [w:] Kodeks postępowania karnego., t. I, Komentarz do art. 1-166, red. Ryszard Andrzej Stefański, Stanisław Zabłocki. 718-727. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
    Pokaż w Google Scholar
  27. Sychta Katarzyna, „Komentarz do art. 185e”, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. Jarosław Zagrodnik. Lex, 2023.
    Pokaż w Google Scholar
  28. Szafraniec Krystyna, Paweł Szymborski, „Niepełnosprawni – przełamywanie stereotypów i barier integracji” Studia BAS, nr 2 (2015): 123-148.
    Pokaż w Google Scholar
  29. http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171411111.
    Pokaż w Google Scholar
  30. Szafrańska Anida, „Uczeń z autyzmem wysokofunkcjonującym w szkole – studium przypadku” Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, nr 3 (2017): 118-134.
    Pokaż w Google Scholar
  31. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-ec7f5d3d-ec96-47f9-8fc4-5688c6c6ae1e.
    Pokaż w Google Scholar
  32. Wiśniewski Leszek, Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997.
    Pokaż w Google Scholar
  33. Wiktorzak Katarzyna, „Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 r., III KK 394/15” Białostockie Studia Prawnicze, nr 1 (2018): 233-241.
    Pokaż w Google Scholar
  34. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7003/1/BSP_23_1_K_Wiktorzak_Glosa_do_wyroku_Sadu_Najwyzszego_z_dnia_17_lutego_2016_r.pdf.
    Pokaż w Google Scholar
  35. Witusik Andrzej, Tadeusz Pietras, Ewelina Buczyńska, Artur Kultys, „Niepełnosprawność intelektualna a autyzm”, [w:] Niepełnosprawność intelektualna – etiopatogeneza, epidemiologia, diagnoza, terapia, red. Kinga Bobińska, Tadeusz Pietras, Piotr Gałecki. 259-271. Wrocław: Wydawnictwo Continuo, 2012.
    Pokaż w Google Scholar
  36. Zoń Wojciech, „Report on the Implementation of the Project No Autism! The Education and Personal Development of the Doctoral Student with Autism – The Status Quo and Interdisciplinary Optimization of Social and Professional Perspectives” Eastern European Journal of Transnational Relations, nr 2 (2018): 63-67.
    Pokaż w Google Scholar
  37. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7943/1/EEJTR%20%282018%29%20Vol.%202%20No.%202%20Zo%c5%84.pdf.
    Pokaż w Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.