logo czasopisma

Articles

Vol. 55 No. 2 (2025): Law and Social Bonds no. 2 (55) 2025

The Twilight or Adaptation of Civil Law Contracts to the Conditions of the Digital Era

Submitted
19 September 2024
Published
05-06-2025

Abstract

Contracts have been used for about two and a half thousand years. The structure, functions and objectives of contracts change with the evolution of society and their economy. Currently, in an increasingly digital environment, the contract is also becoming more digital (algorithmized). One of the manifestations of the ongoing changes in contracts is the emergence and intensive development of adhesion contracts, concluded using new technological solutions (smart contracts, contracts created by algorithms) and using the law of other countries. Currently, Contracts no longer have their important self-regulatory and protective function. They do not provide private entities with the independent possibility of regulating their own life matters. They do not fully protect modern consumers against the arbitrary use of the economic power of the stronger party to the contract - entrepreneurs. Furthermore, algorithmized transactions based on smart contracts may in the future lead to the replacement of the classical-positivist model of the contract with a digital model.

References

  1. Baumann Zygmunt, Postmodern Ethics Oxford-Cambridge: Blackwell, 1993.
    View in Google Scholar
  2. Bednarek Małgorzata, Wzorce umów w prawie polskim. Warszawa: C. H. Beck, 2005.
    View in Google Scholar
  3. Bierć Andrzej, „Prawo umów wobec konstytucyjnego zakazu dyskryminacji”, [w:] Wyzwania współczesnego prawa. Księga pamiątkowa dedykowana SSN Tadeuszowi Szymankowi, red. Barbara Bajor, Przemysław Saganek. Warszawa: Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, 2018
    View in Google Scholar
  4. Bierć Andrzej, Zarys prawa prywatnego. Część ogólna. Warszawa: Wolters Kluwer, 2018.
    View in Google Scholar
  5. Cieplak Jenny, Simon Leefatt, „Smart Contracts: A Smart Way to Automate Performance” Georgetown Law Technology Review, No. 2 (2017).
    View in Google Scholar
  6. Savelyev Alexander, „Contract Law 2.0: ‘Smart’ Contracts as the Beginning of the End of Classic Contract Law” Information & Communications Technology Law, nr 2 (2017): 116-134.
    View in Google Scholar
  7. Cordero-Moss Giuditta et al., Anglo-American Contract Models and Norwegian or other Civil Law Governing Law (completed). http://www.jus.uio.no/ifp/english/ research/projects/anglo.
    View in Google Scholar
  8. Dajczak Wojciech, „Amerykańska zapowiedź «śmierci umowy» na tle tradycji romanistycznej”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego. Szkice do portretu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, Fundacja „Utriusque Iuris”, 2017.
    View in Google Scholar
  9. Dajczak Wojciech, „Europejska tradycja prawna – od klasyfikacji przez dekodyfikację do ograniczeń i niepewności w typologii umów”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego w europejskiej tradycji prawnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019.
    View in Google Scholar
  10. Dajczak Wojciech, „Zobowiązania”, [w:] Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, red. Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Berier, wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2018.
    View in Google Scholar
  11. Doliwa Adam, „O istocie i przyszłości umowy na tle współczesnej praktyki obrotu i przepisów kodeksu cywilnego o zawarciu umowy”, [w:] Prawo kontraktów, red. Zbigniew Kuniewicz, Dorot Sokołowska. Lex 2017.
    View in Google Scholar
  12. Domański Ludwik, Instytucja Kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretyczno-praktyczny. Część ogólna. Warszawa: Marjan Ginter-Księgarnia Wydawnictw Prawniczych, 1936.
    View in Google Scholar
  13. Drapalska-Grochowicz Marlena, „Bliskość czy obcość, czyli o relacjach międzyludzkich w dobie nowych technologii”, [w:] Prawo a nowe technologie, red. Sławomir Tkacz, Zygmunt Tobor. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019.
    View in Google Scholar
  14. Florczak-Wątor Monika, Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
    View in Google Scholar
  15. Giaro Tomasz, „Dekodyfikacja. Uwagi historyczno-teoretyczne”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego. Szkice do portretu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, Fundacja „Utriusque Iuris”, 2017.
    View in Google Scholar
  16. System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, t. I, red. Marek Safjan. Warszawa: C. H. Beck, 2007.
    View in Google Scholar
  17. Grundmann Stephan, Philipp Hacker, „Digital Technology as a Challenge to European Contract Law: From the Existing to the Future Architecture” European Review of Contract Law, nr 3 (2017).
    View in Google Scholar
  18. Grzybowski Stefan, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974
    View in Google Scholar
  19. Habermas Jürgen, Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego. Warszawa: Scholar, 2005.
    View in Google Scholar
  20. Helios Joanna, „Podział publiczne/prywatne w prawie Unii Europejskiej”, [w:] Stare dogmaty – nowe wyzwania w prawie i ekonomii, red. Urszula Kalina-Prasznic. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013.
    View in Google Scholar
  21. Hesselink Martijn W., The New European Legal Culture. Deventer: Kluwer Law International, 2001.
    View in Google Scholar
  22. Hulicki Maciej, Paweł Lustofin, „Wykorzystanie koncepcji blockchain w realizacji zobowiązań umownych” Człowiek w Cyberprzestrzeni, nr 1 (2017): 28-53.
    View in Google Scholar
  23. Kocot Wojciech J., „Kontrakty kreatywne – nowy rozdział w cyberewolucji prawa umów”, [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. Piotr Kostański, Paweł Podrecki, Tomasz Targosz. Lex, 2017.
    View in Google Scholar
  24. Kolańczyk Kazimierz, Prawo rzymskie. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN, 1997.
    View in Google Scholar
  25. Langer Tomasz, „O modelach i modelowaniu w naukach prawnych” Państwo i Prawo, nr 9 (1987): 39-48.
    View in Google Scholar
  26. Łętowska Ewa, Podstawy prawa cywilnego. Warszawa: Ecostar, 1993.
    View in Google Scholar
  27. Litewski Wiesław, Rzymskie prawo prywatne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
    View in Google Scholar
  28. Longchamps de Bérier Franciszek, „Myślenie dekodyfikacyjne a zjawisko dekodyfikacji”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego. Szkice do portretu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe-Fundacja „Utriusque Iuris”, 2017.
    View in Google Scholar
  29. Longchamps de Berier Roman, Polskie prawo cywilne. Zobowiązania, wyd. 2. Lwów: Księgarnia Wydawnicza Gubrynowicz i Syn, 1939; wydanie anastatyczne, Poznań 1999.
    View in Google Scholar
  30. Machnikowski Piotr, „Prawo zobowiązań w 2025 roku. Nowe technologie, nowe wyzwania”, [w:] Adam Olejniczak, Joanna Haberko, Agnieszka Pyrzyńska, Dorota Sokołowska, Współczesne problemy prawa zobowiązań, Warszawa: Wolters Kluwer, 2015.
    View in Google Scholar
  31. Mazurkiewicz Jacek, „«Wszystko na sprzedaż!» Prawo umów wobec mizerii moralnej współczesnego Zachodu”, [w:] Prawo kontraktów, red. Zbigniew Kuniewicz, Dorota Sokołowska. Lex, 2017.
    View in Google Scholar
  32. Nakamoto Satoshi, Bitcoin: A peer-to-peer electronic cash system, 2008. https://bitcoin.org/bitcoin.pdf.
    View in Google Scholar
  33. Nowacki Józef, Prawo publiczne – prawo prywatne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1992.
    View in Google Scholar
  34. Osuchowski Wacław, Zarys rzymskiego prawa prywatnego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
    View in Google Scholar
  35. Pecyna Marlena, „Platformy internetowe – nowy kierunek prawa umów”, [w:] Prawo kontraktów, red. Zbigniew Kuniewicz, Dorota Sokołowska. Lex, 2017.
    View in Google Scholar
  36. Podkowik Jan, „Problem horyzontalnego działania praw jednostki w orzecznictwie sądów w sprawach cywilnych”, [w:] Sądy i trybunały wobec problemu horyzontalnego działania praw jednostki, red. Monika Florczak-Wątor. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015.
    View in Google Scholar
  37. Radwański Zbigniew, Adam Olejniczak, Zobowiązania – część ogólna. Warszawa: C. H. Beck, 2014.
    View in Google Scholar
  38. Radwański Zbigniew, Prawo cywilne – część ogólna, wyd. 9. Warszawa: C. H. Beck, 2007.
    View in Google Scholar
  39. Radwański Zbigniew, Teoria umów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
    View in Google Scholar
  40. Ranieri Filippo, Europäisches Obligationenrecht Ein Handbuch mit Texten und Materialien, Wien-NewYork: Verlag Österreich, 2009.
    View in Google Scholar
  41. Safjan Marek, „Europeizacja prawa prywatnego – ewolucja czy rewolucja? Perspektywa orzecznicza”, [w:] Aurea praxis, aurea theoria. Księga jubileuszowa profesora T. Erecińskiego, t. I, red. Jacek Gudowski, Karol Weitz. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
    View in Google Scholar
  42. Safjan Marek, Prawa Polska. Warszawa: Rosner i Wspólnicy, 2005.
    View in Google Scholar
  43. Safjan Marek, „Publicyzacja prawa prywatnego”, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, t. I, red. Zbigniew Radwański, wyd. 2. Warszawa: C. H. Beck, 2012.
    View in Google Scholar
  44. Sitarek Piotr, „Odpowiedzialność dominującego przedsiębiorcy na rynku nowych technologii – uwagi na tle wyroku SPI z 17.09.2007 r. w sprawie T-201/04 Microsoft Corp. v. Komisji WE” Europejski Przegląd Sądowy, nr 2 (2010): 41-48.
    View in Google Scholar
  45. Skwara Bartosz, „Drittwirkung jako przejaw publicyzacji prawa prywatnego”, [w:] Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Jaskierni. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
    View in Google Scholar
  46. Skwara Bartosz, „Publicyzacja prawa prywatnego na tle niemieckiego orzecznictwa konstytucyjnego poświęconego mocy obowiązującej praw człowieka”, [w:] Ewolucja demokracji przedstawicielskiej w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, red. Mariusz Paździor, Bogumił Szmulik. Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji, 2013.
    View in Google Scholar
  47. Sohm Rudolf, Instytucje, historja i system rzymskiego prawa prywatnego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”, 1925.
    View in Google Scholar
  48. Strugała Radosław, Standardowe klauzule umowne: adaptacyjne, salwatoryjne, merger, interpretacyjne oraz pactum de forma. Warszawa: C. H. Beck, 2013.
    View in Google Scholar
  49. Święcicka Paulina, „Kodeks zdemitologizowany – metafora, w której ciągle żyjemy”, [w:] Franciszek Longchamps de Berier, Dekodyfikacja prawa prywatnego. Szkice do portretu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, Fundacja „Utriusque Iuris”, 2017.
    View in Google Scholar
  50. Szczepaniak Rafał, „Granice cywilnoprawnej metody regulacji – glosa do wyroku TK z 27.05.2014 r., P51/13” Państwo i Prawo, nr 12 (2015).
    View in Google Scholar
  51. Szczepaniak Rafał, „Rozróżnienie prawa prywatnego i publicznego na przykładzie umów obligacyjnych jako form działania administracji” [w:] Adam Olejniczak, Joanna Haberko, Agnieszka Pyrzyńska, Dorota Sokołowska, Współczesne problemy prawa zobowiązań, Warszawa: Wolters Kluwer, 2015.
    View in Google Scholar
  52. Szczerbowski Jakub J., Lex cryptographia. Znaczenie prawne umów i jednostek rozliczeniowych opartych na TECHNOLOGII BLOCKCHAIN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2018.
    View in Google Scholar
  53. Szostek Dariusz, Blockchain a prawo. Warszawa: C. H. Beck, 2018.
    View in Google Scholar
  54. Szostek Dariusz, „Sztuczna inteligencja a kody. Czy rozwiązaniem dla uregulowania sztucznej inteligencji jest smart contract i blockchain?”, [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. Luigi Lai, Marek Świerczyński. Warszawa: C. H. Beck, 2020.
    View in Google Scholar
  55. Szpringer Włodzimierz, „Fintech i blockchain – kierunki rozwoju gospodarki cyfrowej” Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, nr 1 (2019): 9-35.
    View in Google Scholar
  56. Tokarczyk Roman, „Uwagi ogólne o niektórych modelach systemów prawnych” Państwo i Prawo, nr 11 (1986): 28-39.
    View in Google Scholar
  57. Wagner Gerhard, Prozessverträge. Privatautonomie im Verfahrensrecht. Tübingen: Mohr Siebeck, 1998.
    View in Google Scholar
  58. Windscheid Bernhard, Lehrbuch des Pandektenrechts, t. I, Frankfurt a.M.: Rütten & Loening, 1887.
    View in Google Scholar
  59. Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, red. Witold Wołodkiewicz. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986.
    View in Google Scholar
  60. Zeidler Kamil, „Prawo publiczne a prawo prywatne w relacji sporu pomiędzy liberalizmem a kommunitaryzmem” Prawo i Więź, nr 1 (2014): 51-55.
    View in Google Scholar
  61. Żurawik Artur, „Problem publicyzacji prawa prywatnego w kontekście ustrojowym” Państwo i Prawo, nr 5 (2010): 32-41.
    View in Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.