logo czasopisma

Articles

Vol. 58 No. 5 (2025): Prawo i Więź nr 5 (58) 2025

Characteristics of Sources of Nuclear Energy Law in the Polish People's Republic (Until 1986)

DOI:
https://doi.org/10.36128/3nx8qd89
Submitted
11 September 2025
Published
18-11-2025

Abstract

This article discusses the types of formal legal sources that, until 1986, constituted the system of nuclear law in communist Poland. The time frame of this study was determined, on the one hand, by the state's commencement of legislative activity in the area in question (1952) and, on the other hand, by the adoption and entry into force of the first Polish Atomic Law (1986). It was the first legal act of this rank in Poland that comprehensively regulated the safety of nuclear energy and ionising radiation. Furthermore, the new act largely streamlined the previously opaque system of norms, which consisted of acts of varying rank and form originating from numerous state authorities.

References

  1. Aleksandrowicz, Maciej. “Normatywne akty rządowe PRL w ujęciu ówczesnej doktryny. Kilka uwag.” W Ustrój państwa, myśl polityczno-prawna, współczesne systemy rządów. Prace ofiarowane profesorowi zw. nauk prawnych Adamowi Jamrozowi z okazji Jego Jubileuszu, red. Stanisław Bożyk i Artur Olechno, 539 – 552. Białystok: Temida 2, 2018. https://temida2.uwb.edu.pl/static/uploads/tocs/uplfEXdxae54qRQTvr2.pdf.
    View in Google Scholar
  2. Bałtrukiewicz, Zenon i Tadeusz Musiałowicz. 100 lat ochrony przed promieniowaniem jonizującym. Warszawa: Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej, 1999.
    View in Google Scholar
  3. Bar, Ludwik. “Resortowe akty normatywne – temat ciągle aktualny.” Państwo i Prawo, nr 8 – 9 (1962): 295 – 312.
    View in Google Scholar
  4. Bijak, Jerzy. Problematyka lokalizacji elektrowni jądrowych w Polsce. Referat na posiedzenie rady Naukowo-Technicznej przy Ministrze Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych. Warszawa, 1987.
    View in Google Scholar
  5. Biskupski, Olgierd. “Działalność Państwowej Rady do Spraw Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej.” W Energia jądrowa w Polsce w latach 1961–1963, red. Józef Hurwic et al., 7 – 11. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
    View in Google Scholar
  6. Blomstrand, Edward. Svensk kärnenergi. En exposé över lagstiftningen på kärnenergiområdet från andra världskriget till millennieskiftet. Sztokholm: Statens kärnkraftinspektion, 2005.
    View in Google Scholar
  7. Dąbek, Wacław i Andrzej Pawlak. “Rola dozoru jądrowego w procesie lokalizacji elektrowni jądrowych.” W Energetyka jądrowa, człowiek, środowisko, red. Edward Biderman, 138 – 153. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1989.
    View in Google Scholar
  8. Dąbrowski, Przemysław, red. 40 lat Państwowej Agencji Atomistyki 1982–2022. Kronika. Warszawa: Państwowa Agencja Atomistyki, 2023.
    View in Google Scholar
  9. Dąbrowski, Przemysław. “Origins, Legal Regulations and Structure of the Atomic Energy Authority (1973–1976). A Historical and Legal Overview of the Subject.” Prawo i Więź, nr 6 (2024): 75 – 85.
    View in Google Scholar
  10. Gadkowski, Tadeusz. Odpowiedzialność międzynarodowa państwa za szkodę jądrową. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1990.
    View in Google Scholar
  11. Jabłońska-Bonca, Joanna. Prawo powielaczowe. Studium z teorii państwa i prawa. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1987.
    View in Google Scholar
  12. Jurkowski, Maciej i Ewa Szkultecka. “Regulacje prawne w zakresie wymagań bezpieczeństwa dla elektrowni jądrowych w Polsce.” Prawo i Środowisko, nr 1 (1997): 30 – 31
    View in Google Scholar
  13. Jurzysta, Teresa, Tadeusz Musiałowicz i Julian Supliński. “Omówienie przepisów transportowych obowiązujących przy przewozie materiałów promieniotwórczych na drogach publicznych.” W Przepisy prawne dotyczące ochrony przed promieniowaniem, red. Teresa Jurzysta, Tadeusz Musiałowicz i Julian Supliński, 171 – 202. Warszawa: Ośrodek Informacji o Energii Jądrowej, 1975.
    View in Google Scholar
  14. Koźmiński, Krzysztof i Barbara Błaszczak. “Umowa o międzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej (SMGS) a ochrona interesów stron umowy przewozu – analiza mocy prawnej i sankcji za naruszenie.” Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, nr 6 (2025): 4 – 10.
    View in Google Scholar
  15. Longchamps, Franciszek. “O źródłach prawa administracyjnego.” W Studia z zakresu prawa administracyjnego. Ku czci prof. dra Mariana Zimmermanna, red. Wiktor Jaśkiewicz, 95 – 104. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe – Oddział w Poznaniu, 1973.
    View in Google Scholar
  16. Łustacz, Leon. „O właściwe rozmiary działalności prawotwórczej.” Państwo i Prawo, nr 2 (1956): 294 – 308.
    View in Google Scholar
  17. Machnikowska, Anna. “O funkcjonowaniu administracji w PRL uwag kilka.” Studia nad autorytaryzmem i totalitaryzmem, nr 3 (2012): 75 – 96.
    View in Google Scholar
  18. Malec, Jerzy i Danuta Malec. Historia administracji i myśli administracyjnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
    View in Google Scholar
  19. Mikosz, Ryszard. “Przedmiot prawa atomowego.” Problemy prawne górnictwa, t. 16/17 (1995): 121 – 133. https://bazhum.muzhp.pl/media/texts/prawne-problemy-gornictwa/1995-tom-1617/prawne_problemy_gornictwa-r1995-t16_17-s121-133.pdf.
    View in Google Scholar
  20. Młynarkiewicz, Kamil. “State Council for the Peaceful Uses of Nuclear Energy. Statutory Position, Scope of Action, Competences and Tasks.” Annales Pomorienses. Ius, nr 3 (2024): 136 – 148. https://doi.org/10.34858/api.3.2024.74.
    View in Google Scholar
  21. Musiałowicz, Tadeusz. Dlaczego w krajach RWPG nie wprowadzono sowieckich przepisów ochrony radiologicznej, Raport CLOR 134. Warszawa: Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej, 1998.
    View in Google Scholar
  22. Musiałowicz, Tadeusz. “Działalność normalizacyjna w dziedzinie ochrony radiologicznej.” Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna, nr 10 (1991): 13 – 16.
    View in Google Scholar
  23. Musiałowicz, Tadeusz. “Historia wprowadzania przepisów transportu materiałów promieniotwórczych.” Postępy Techniki Jądrowej, nr 2 (2010): 25 – 28.
    View in Google Scholar
  24. Musiałowicz, Tadeusz. “Jak powstawały w Polsce przepisy i normy ochrony radiologicznej.” Normalizacja, nr 11 (1996): 19 – 29.
    View in Google Scholar
  25. Musiałowicz, Tadeusz. “Początki przepisów z zakresu ochrony przed promieniowaniem w Polsce.” Postępy Techniki Jądrowej, nr 4 (2010): 35 – 38.
    View in Google Scholar
  26. Nowacki, Tomasz R. “Ewolucja prawnego statusu organów nadzorujących bezpieczeństwo wykorzystywania energii jądrowej w Polsce.” Zeszyty Prawnicze UKSW, nr 3 (2018): 115 – 149. https://doi.org/10.21697/zp.2018.18.3.05.
    View in Google Scholar
  27. Nowacki, Tomasz R. “Możliwość uznania standardów bezpieczeństwa MAEA za źródło prawa w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.” W Księga pamiątkowa w czterdziestolecie pracy naukowej prof. B. Banaszaka, red. Helena Babiuch, Piotr Kapusta i Justyna Michalska, 639 – 659. Legnica: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy, 2017.
    View in Google Scholar
  28. Nowacki, Tomasz R. “Od nacjonalizacji do regulacji. Prawodawstwo energetyczne w Polsce w latach 1945–1997.” Studia Iuridica Toruniensia, t. 31 (2022): 223 – 244. https://doi.org/10.12775/SIT.2022.035.
    View in Google Scholar
  29. Nowacki, Tomasz R. “Organy dozoru jądrowego w strukturze administracji rządowej w Polsce.” Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych, nr 1 (2021): 9 – 38. https://doi.org/10.31268/zpbas.2021.02.
    View in Google Scholar
  30. Nowacki, Tomasz R. “Prapoczątki prawa energii jądrowej w Polsce. Ustawodawstwo II Rzeczypospolitej.” Prawo i Więź, nr 6 (2024): 29 – 54. https://doi.org/10.36128/PRIW.VI53.1090.
    View in Google Scholar
  31. Nowacki, Tomasz R. “Przepisy dotyczące ochrony radiologicznej w II Rzeczypospolitej.” W Sapientia ars vivendi putanda est. Księga jubileuszowa z okazji 60. urodzin profesora Dariusza Szpopera, red. Przemysław Dąbrowski, Anna Korzeniewska-Lasota, Mikołaj Tarkowski, Adam Ćwikła, Maciej Helmin i Oskar Kanecki, 691 – 713. Sopot: Arche, 2024.
    View in Google Scholar
  32. ”Ochrona przed promieniowaniem jądrowym.” W Atomistyka polska w latach 1964–1972, red. Jan Felicki et al., 289 – 324. Warszawa: Ośrodek Informacji o Energii Jądrowej, 1974.
    View in Google Scholar
  33. Pawłowski, Cezary. Przepisy o środkach zabezpieczających lekarzy, pracowników pomocniczych i chorych w czasie stosowania promieni X do celów rozpoznawczych i leczniczych oraz warunki pracy lekarzy i personelu pomocniczego w zakładach rentgenologicznych. Warszawa: Lekarski Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1947.
    View in Google Scholar
  34. Pichlak, Maciej. Zamknięty system źródeł prawa. Studium instytucjonalizacji dyskursu prawniczego. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, 2013. https://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/41255.
    View in Google Scholar
  35. Plucińska, Henryka. Andrzej Sołtan 1897–1959. Monografia bio-bibliograficzna. Otwock–Świerk: Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana, 1991. https://inis.iaea.org/records/c1rvp-xt352.
    View in Google Scholar
  36. Pospieszalski, Karol M. “O pojęciu organu państwowego.” Ruch Prawniczy, Socjologiczny i Ekonomiczny, nr 1 (1972): 23 – 41.
    View in Google Scholar
  37. Roman, Jerzy. “Organizacja ochrony radiologicznej w Polsce.” Biuletyn Informacyjny. Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Wykorzystania Energii Jądrowej, nr 2 (1958): 2 – 10.
    View in Google Scholar
  38. Rotnicki, Julian. “Ochrona przed promieniowaniem jądrowym.” W Energia jądrowa w Polsce w latach 1955–1960, red. Józef Hurwic et al., 189 – 198. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963.
    View in Google Scholar
  39. Rotnicki, Julian. “Zagadnienia organizacyjno-prawne ochrony przed promieniowaniem.” W Energia jądrowa w Polsce w latach 1961–1963, red. Józef Hurwic et al., 315 – 322. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
    View in Google Scholar
  40. Rozmaryn, Stefan. “O rozporządzeniach i uchwałach Rządu.” Państwo i Prawo, nr 10 (1953): 435 – 459.
    View in Google Scholar
  41. Rozmaryn, Stefan. Polskie prawo państwowe. Warszawa: Książka i Wiedza, 1951.
    View in Google Scholar
  42. Rozmaryn, Stefan. Ustawa w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964.
    View in Google Scholar
  43. Skrzydło, Wiesław. “Instytucja Rady Ministrów w okresie Polski Ludowej (1944–1989).” W Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, red. Andrzej Bałaban, 81 – 104. Zakamycze: Kantor Wydawniczy ZAKAMYCZE, 2002.
    View in Google Scholar
  44. Sommer, Jerzy. Działalność prawotwórcza Rady Ministrów PRL w świetle założeń ustrojowych i praktyki. Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe – Oddział Wrocławski, 1968.
    View in Google Scholar
  45. Trzciński, Janusz. “Prezydium Rządu w PRL.” W Studia nad rządem PRL w latach 1952–1980, red. Marian Rybicki, 202 – 243. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
    View in Google Scholar
  46. Wronkowska, Sławomira. “Źródła prawa w projekcie konstytucji Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.” Przegląd Legislacyjny, nr 4 (1996): 31 – 43.
    View in Google Scholar
  47. Ziembiński, Zygmunt. “O normowaniu procesu prawotwórstwa w PRL.” Państwo i Prawo, nr 10 (1975): 20 – 29.
    View in Google Scholar

Downloads

Download data is not yet available.